پیش بینی تغییرات کاربری اراضی در دشت مهران با استفاده از مدل سلول های خودکار- مارکوف

ارزیابی روند تغییرات کاربری اراضی در سال های گذشته و پیش بینی این تغییرات در آینده، عاملی مهم در برنامه ریزی های مختلف و مدیریت منابع است. ازاین رو هدف از این پژوهش، بررسی تغییرات کاربری اراضی دشت مهران در سال های گذشته و همچنین امکان پیش بینی آن در آینده با استفاده از مدل سلول های خودکار- مارکوف است. به منظور آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی از تصاویر سنجنده های TM و+ETM سال ۱۳۶۸، ۱۳۸۱ و ۱۳۹۴ ماهواره لندست برای تهیه نقشه های پوشش اراضی منطقه مورد مطالعه استفاده گردید و نقشه های کاربری جداگانه ای برای هر سال تهیه شد. سپس به منظور بررسی اعتبار و کالیبره کردن مدل، نقشه کاربری سال ۱۳۹۴ شبیه سازی شد. ارزیابی میزان تطابق نقشه شبیه سازی شده و نقشه واقعی با ضریب کاپای ۰/۷۹ نشان داد که مدل سلول های خودکار- مارکوف، مدلی مناسب برای پیش بینی تغییرات کاربری اراضی است. سپس نقشه کاربری اراضی برای سال ۱۴۰۷ پیش بینی و تهیه شد. نتایج نشان داد که در فاصله سال های ۱۳۶۸ تا ۱۳۹۴ به میزان ۶۷۷۸ هکتار به وسعت اراضی کشاورزی افزوده شده و مراتع خیلی فقیر نیز افزایش ۵۹۶۱ هکتاری داشته اند. در مقابل سطح مراتع فقیر به میزان ۱۵۳۴ هکتار کاهش داشته است. نتایج پیش بینی نشان داد که در طی ۱۳ سال آینده به میزان ۱۱۷۷ هکتار به وسعت اراضی کشاورزی افزوده خواهد شد و در مقابل از وسعت اراضی مرتعی فقیر به میزان ۱۹۵۰ هکتار کاسته خواهد شد. سطح اراضی بایر نیز افزایش ۳۸۹ هکتاری خواهند داشت. با توجه به نتایج به دست آمده، تغییرات کاربری اراضی در جهت تخریب عرصه های منابع طبیعی بوده است؛ ازاین رو حفاظت بیشتر از منابع طبیعی و اتخاذ تصمیمات مدیریتی مناسب برای کنترل تغییرات غیراصولی بیش از پیش ضروری به نظر می رسد.