بررسی پویایی و روند تغییرات پوشش گیاهی در اکوسیستم‎های بیابانی (مطالعه موردی: منطقه جاجرم، خراسان شمالی)

اکوسیستم‎های مرتعی در مناطق خشک و نیمه‎خشک بشدت تحت تاثیر عوامل اقلیمی و نوع مدیریت بهره‎برداری از آنها قرار دارند. پویایی پوشش گیاهی مرتع در برگیرنده کلیه فرآیندهای تغییر در اکوسیستم مرتعی است. این تغییرات معمولا در ترکیب و ساختار پوشش گیاهی در طول زمان رخ می‎دهد. از آنجا که شناخت پویایی مرتع می‎تواند به انتخاب روش‎های مدیریتی متناسب و صحیح آن کمک نماید، روند تغییرات پوشش گیاهی در اکوسیستم بیابانی منطقه جاجرم به روشی جدید متکی برعوامل اقلیمی و پایش رطوبت خاک در یک بازه زمانی ۴ ساله (۹۱-۸۸) مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق با استقرار تعداد سه ترانسکت ثابت و پلات‎گذاری به روش تصادفی سیستماتیک به تعداد ده عدد در هر ترانسکت، عملیات پایش و اندازه‎گیری پوشش گیاهی و رطوبت خاک در سطح ۱۲۰ پلات در کل دوره بررسی دنبال شد. نتایج نشان داد که در سایت مورد مطالعه گونه‎های بوته‎ای با قابلیت زادآوری بالا نظیر Artemisia sieberi و Salsola orientalis به همراه گونه‎های یکساله کم‎زی روند تغییرات پوشش گیاهی راتعیین می‎نمایند و این در حالی است که تغییرات کربن آلی خاک روندی کند و بطئی داشته و متقابلا رطوبت خاک متناسب با تغییرات بارندگی، فاکتوری تغییرپذیر نشان داده است و پوشش خاک با توجه به ثبات نسبی پوشش سنگ و سنگریزه و لاشبرگ، تابع تغییرات پوشش تاجی کل بوده است. بنابراین لازمه مدیریت علمی مراتع مناطق خشک و بیابانی، پایش مداوم پوشش گیاهی متناسب با تغییرات رطوبت خاک، مقدار و پراکندگی بارش، خصوصیات فیزیولوژیک گونه‎های غالب و مدیریت بهره‎برداری حاکم با ملحوظ داشتن زمان اندازه‎گیری متغیرهای گیاهی و خاک است.