تخمین تابع سرمایه گذاری مسکن در نقاط شهری ایران با رویکرد توبین- Q

سرمایه گذاری یکی از مهمترین اجزای تقاضای کل است که نقش بسیار تعیین کننده ای در نوسانات اقتصادی و رشد اقتصادی ایفاء می کند. به همین دلیل شناخت رفتار سرمایه گذاری به طور عام و سرمایه گذاری مسکن به طور خاص مورد توجه اقتصاددانان و سیاست گذاران اقتصادی بوده است. از دیدگاه اقتصاد کلان، بخش مسکن پر تحرک ترین و پویاترین و یکی از بخش های پر نوسان اقتصاد ایران در چند دهه اخیر بوده است. این مقاله اثر نسبت توبین- Q، ذخیره سرمایه و نرخ بهره را بر رفتار سرمایه گذاری مسکونی در نقاط شهری ایران بررسی می کند. مبانی نظری توبین- Q برگرفته از مدل فامیو هایاشی (۱۹۸۱) و لنار برگ و تامی برگر (۲۰۰۶) می باشد که با استفاده از داده های فصلی دوره ۱۳۸۶-۱۳۷۰ اقتصاد ایران و با به کارگیری مدل خود توضیح با وقفه های گسترده (ARDL) تخمین های سه مدل مجزا یعنی: کل دوره، دوره رونق و دوره رکود بر اساس تجزیه قیمتی ارایه شده است. همچنین به منظور تخمین سرعت تعدیل مدل پویا به مدل بلندمدت، الگوی تصحیح خطا نیز برآورد گردید. نتایج مطالعه نشان می دهد، نسبت توبین- Q به خوبی توانسته رفتار سرمایه گذاری مسکونی در ایران را توضیح دهد. در تخمین مدل از متغیر های نسبت توبین- Q (QHS)، ذخیره موجودی مسکن (KHS)استفاده شده است که ضرایب کوتاه مدت و بلند مدت متغیرها معنی دار بوده است و نسبت توبین-  Qو ذخیره مسکن اثر مثبت بر سرمایه گذاری مسکن دارند. نسبت توبین- Q در کوتاه مدت و بلندمدت مطابق انتظارات تئوری بزرگ تر از یک بوده است. یعنی طرف عرضه به تغییرات تقاضا به خوبی واکنش نشان می دهد. این نسبت در بلندمدت بیشتر از مقدار آن در کوتاه مدت می باشد. همچنین نسبت توبین- Q در دوره رونق و کل دوره بیشتر از یک بوده و نشانگر سود آور بودن سرمایه گذاری در این دوره ها می باشد حال آنکه در دوره رکود، سرمایه گذاری مسکن سودآور نبوده و نسبت توبین-Q کمتر از یک است.