مقایسه تطبیقی تاثیر استقلال نهاد رگولاتور بر حکمرانی خوب درصنعت نفت وگاز کشور ایران و کشورهای توسعه یافته

در چند دهه اخیر تنظیم گری به عنوان یکی از عناصر حکمرانی خوب در صنعت نفت و گاز مطرح شده است؛ به نحوی که در کنار دیگر عناصر، زمینه را برای ایجاد حکمرانی خوب و موثر فراهم آورده است. تنظیم گری در صنعت نفت و گاز از اساس به منظور پاسخگویی به ناکامی های موجود در بازارهای هدف طراحی شد و هدف آن ارتقا بازدهی بازار نفت و گاز از طریق افزایش رقابت و کاهش انحصار بود. عموما نهاد رگولاتور یک مرکز دولتی مسئول یا سازمان غیر دولتی با اختیارات قانونی است که اصول و قوانین کنترلی یک صنعت یا یک بخش اقتصادی را وضع میکند تا از این طریق بر فعالیتهای شرکتهای درون آن صنعت یا بخش نظارت خود را اعمال نماید و بعضا در خصوص موارد اختلافی به داوری بپردازد. اغلب کشوهای نفت خیز و توسعه یافته با توجه به اسناد بالادستی خود در بخش نفت و گاز به روشنی وظایف وزارت نفت با وزارت انرژی را در زمینه راه اندازی نهاد تنظیم گری برای تسهیل فضای کسب و کار ایجاد رقابت و رفع انحصار تبیین نموده اند. اما چالش اصلی بر سر راه نهاد رگولاتور در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته استقلال نهاد مزبور در ساختار تصمیم گیری و بخش مالی آنها بوده است. به نظر می رسد که با وجود اینکه کشورهای مختلف سعی کرده اند استقلال نهاد رگولاتور را در بخشهای ساختاری و تصمیم گیری توسعه دهند؛ ولی مطالعات انجام شده حاکی از آن است که نهاد تنظیم گر مقررات کماکان در بخش مالی به بودجه دولتی نیازمند می باشد. در پژوهش حاضر سعی شده است که ضمن تبیین شاخصه های اصلی ناظر بر استقلال نهاد رگولاتور در صنعت نفت و گاز به صورت تطبیقی آن شاخصه ها را در سیستم حقوقی کشورهای ایران آمریکا، ژاپن آلمان و نروژ مورد بررسی قرار دهیم.