سیاست گذاری رفاه خانواده در ایران، مطالعه تطبیقی برنامه های توسعه

چکیده مقدمه: خانواده نقش حساس و مهمی در شکل دهی به جامعه ایفا می کند، در بسیاری از جوامع ماهیت خانواده به لحاظ فرآیند مدرنیزه شدن و فشارهای مداوم توسعه تا حدی تغییر نموده است. این تغییرات و نیازهای رو به افزایش خانواده ها، اولویت هایی را برای سیاست گزینی دولت ها ایجاد کرده است. با توجه به اهمیت و ضرورت توجه به سیاست و رفاه خانواده در کشورها و همچنین عواملی چون پراکندگی و کمبود اطلاعات در این حوزه، پیچیدگی مفهوم رفاه و نیاز سیاست گذاران به اطلاع از جایگاه ایران در خصوص رفاه خانواده، ضرورت پرداختن به این موضوع به منظور برنامه ریزی و تصمیم گیری در این حوزه عیان است. لذا این مقاله به بررسی سابقه برنامه ریزی رفاه خانواده در ایران، شناخت نقاط قوت و ضعف برنامه های اجرا شده،همچنین مشخص کردن سیاست های مهم د ر این حوزه پرداخته است.. روش: روش تحقیق به کار گرفته شده مبتنی بر روش اسنادی و مروری با استفاده از تکنیک تحلیل محتوای موضوعی و لغوی بوده است. در این پژوهش ۲۸ سند اصلی در خصوص برنامه ها مرور شده اند. این اسناد مربوط به اصل برنامه یا ارزشیابی هایی در خصوص آن یا لوایح مربوطه می باشند. نتایج: در برنامه های قبل و بعد از انقلاب برنامه جداگانه ای با موضوع رفاه خانواده وجود نداشته است و فصل بودجه ای جداگانه نیز به خود اختصاص نمی دادند. اما در برنامه چهارم عمرانی قبل از انقلاب، فصل «رفاه اجتماعی» و برنامه ی «رفاه خانواده و کودک» دیده شد. بحث و نتیجه گیری: بررسی نهایی نشان می دهد که رفاه خانواده به عنوان یک کلیت مستقل در سیاست گذاری ها و برنامه های کشور مغفول مانده است. در نتیجه در برنامه های آتی رفاه خانواده در ایران لازم است به مولفه هایی چون وجود رویکردی کل نگر به خانواده، نداشتن نگرشی بیمارمحور و آسیب محور به آن، داشتن الگوهای استحقاق سنجی و تعیین متولی واحد در این امر توجه کرد.