شناخت درهم تنیدگی مسائل هیدروپلیتیکی حوضه آبریز فرامرزی هیرمند

شناخت مسئله از اولین و مهم ترین مراحل سیاست گذاری است. در حوزه آب و محیط زیست، یکی از مسائلی که کشور ایران با آن در طول سال های مختلف روبه رو بوده است، مسئله آب های فرامرزی مشترک میان ایران و افغانستان در شرق کشور است. این مسئله بیش از یک صد سال دامن گیر سیاست مداران ایران بوده است. این مقاله متمرکز بر شناخت درهم تنیدگی شبکه مسائل آبی میان ایران و افغانستان در منطقه سیستان است. به منظور شناسایی عناصر متعدد اثرگذار بر شرایط وخیم و بدخیم سیستان، در این مقاله با روش توصیفی-تشریحی و با استناد به مراجع کتابخانه ای «ماتریس مسائل آب سیستان» معرفی می شود. نتایج پژوهش نشان داد که مسائل آب سیستان دارای سطوح محلی-استانی، ملی و بین المللی است که در سه حوزه محیط زیست و اقلیم، کشاورزی و شرب به صورت درهم تنیده با یکدیگر در تعامل هستند. در خصوص سطح بین المللی مسائل آب سیستان، در این مقاله به شرایط داخلی افغانستان و ماموریت هیدرولیکی در این کشور در کنار برساخت هویت اجتماعی غیرشده با هدف دولت-ملت سازی اشاره شده است. از دیگر عوامل بین المللی اثرگذار بر شرایط ایجاد شده حال حاضر در سیستان، نقش کشورهای ثالث برای پیشبرد منافع خودشان است.