تحلیلی بر نقوش آیینی – مذهبی آجرهای باباجان تپه بر اساس نظریه اروین پانوفسکی

یکی از روش های شناخت باورها، سنت ها و حتی نگاه مذهبی و ایدئولوژکی مردمان باستان تحلیل و خوانش معنایی نقوش به جای مانده از این دوران است، نقوشی که پس از گذشت هزاران سال دچار تحول معنایی گشته و اینک برای ما نا مفهوم می نماید. در این میان اتاق منقوش باباجان تپه به جای مانده از تمدن ماد (۷۰۰ تا ۵۵۰ ق.م) یکی از مکان های است که در آن آجرهایی با نقوش هندسی به کار رفته است. نقوشی که تا کنون به چرایی تجسم آن در این اتاق پرداخته نشده است. بر این اساس در این پژوهش که به روش تحلیلی – تاریخی صورت پذیرفته است؛ سعی گردید تا با روش علم نشانه شناسی بر اساس دیدگاه پانوفسکی به سوال اصلی پژوهش که همان دلایل به کارگیری این نقوش در این بنا و ارتباط این نوع طراحی با کاربری بنا است، پاسخ داده شود. بر این اساس با تجزیه و تحلیل نقوش در سه سطح فرم شناسی، تفسیر و تاویل دیدگاه پانوفسکی دریافتیم که این نقوش بر اساس آنالیز ساختاری یا فرم شناسی به نقوش چلیپایی، مربع، دایره، شطرنجی، مربع های متداخل تقسیم می گردند که هر کدام نیز در سطح تفسیر به زمان ، اعتدال ربیعی و گردش فصول اشاره دارد و در انتها در سطح تاویل و با مطالعه تطبیقی با جام حسنلو در بافت گفتمانی تمدن ماد در یافتیم که این نقوش هندسی که بر اساس نظام عددی خاصی طراحی شده اند به توالی و گردش زمان و به نوعی با مراسم آیینی در زمینه کشاورزی مرتبط می باشند.