نگاهی نو به استعاره های هستی شناسی در عصر صفوی با تکیه بر رسائل دهدار شیرازی و اصوال المعارف فیض کاشانی

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 41

فایل این مقاله در 33 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JRLL-1-4_002

تاریخ نمایه سازی: 28 اسفند 1402

چکیده مقاله:

«وجود» و «هستی» از مفاهیم بنیادین در فلسفه و عرفان اسلامی ست. می توان گفت در تمام آثار عرفانی و فلسفی در تاریخ ادبیات و تفکر فارسی به آن پرداخته شده است. آثار دوره صفویه نیز از این امر مستثنا نیستند. مهم ترین مفاهیم شناختی یعنی خداوند، وجود، و هستی در قالب استعاره مفهومی در دو اثر مهم این دوره یعنی رسائل دهدار و  اصول المعارف به تصویر کشیده شده اند. این دو اثر به ترتیب نماینده جریان تفکر ایرانی و شیعی در دوره صفویه هستند که در آن ها به مفاهیم وجودی نیز پرداخته شده است. در این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی مهم ترین استعاره های وجودی در این دو اثر بررسی شده، و ارتباط آن ها با گفتمان اجتماعی و فکری دوره صفوی مطرح شده است. فرضیه اصلی مقاله این است که اندیشه های وحدت تشکیکی، وحدت عددی، و وحدت وجودی در قالب استعاره های آفتاب، نقطه و دریا بروز و ظهور یافته اند. در این پژوهش با بررسی و مقایسه این تصاویر و خوشه های آن ها به بخشی از زیرساخت های فکری مشترک این سه تفکر پی خواهیم برد که بازتابی از اندیشه های تصوف شیعی ایرانی ست.

نویسندگان

بایرام مراد مرادی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

عباس نیک بخت

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

عبدالله واثق عباسی

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آشتیانی، سید جلال الدین. (۱۳۶۲). مقدمه اصول المعارف. تهران: دفتر ...
  • ابن عربی، محی الدین. (بی تا). الفتوحات المکیه. بیروت: دار ...
  • اوحدی بلیانی، تقی­الدین محمدبن محمد. (۱۳۸۸). تذکره عرفات­العاشقین و عرصات­العارفین. مقدمه، تصحیح ...
  • بهنام، مینا. (۱۳۸۹). «استعاره مفهومی نور در دیوان شمس». نقد ...
  • پناهی آزاد، حسن (۱۳۸۵). «فلسفه حکمت متعالیه». قبسات، س ۱۱ ...
  • تیلیش، پل. (۱۳۷۵). «نمادهای دینی». ترجمه امیرعباس علی زمانی. معرفت، ...
  • جینز، جولیان. (۱۳۸۵). خاستگاه آگاهی در فروپاشی ذهن دوجایگاهی. مترجمان ...
  • دهدار شیرازی، محمدبن محمود. (۱۳۷۵). رسائل دهدار. به کوشش محمدحسین ...
  • رضوی، مهدی. (۱۳۷۷). سهروردی و مکتب اشراق. ترجمه مجدالدین کیوانی. ...
  • روحانی، مسعود، حق جو، سیاوش، و شوبکلائی، علی اکبر. (۱۳۹۴). ...
  • سبزواری، هادی. (۱۳۶۲). اسرار الحکم. با مقدمه میرزا ابوالحسن شعرانی. ...
  • سیدآقایی رضایی، سیده مهنا و بالو، فرزاد. (۱۴۰۰). «مفهوم وحدت ...
  • شالچیان ناظر، علی. (۱۴۰۰). وحدت وجود و نتایج آن از ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا. (۱۳۸۶). قلندریه در تاریخ: دگردیسی های یک ...
  • شیرعلی، حمیدرضا و فرخزاد، ملک محمد.(۱۳۹۷). «از وحدت عددی تا ...
  • صلواتی، عبدالله و کوکرم، فاطمه. (۱۳۹۹). «تبیین انسان شناختی مرگ ...
  • غزالی، محمد. (۱۳۹۳). احیاء علوم الدین. تهران: فردوس، ۴ ج ...
  • فیاضی، غلامرضا. (۱۳۸۲). تعلیقات بر نهایه الحکمه. قم: موسسه امام ...
  • فیض کاشانی، ملا محسن. (۱۳۶۲). اصول المعارف. تهران: سازمان تبلیغات ...
  • (۱۳۹۸). ترجمه اصول المعارف. ترجمه و تحقیق از ابراهیم رنجبر. ...
  • کوچش، زولتان. (۱۳۹۶). استعاره؛ مقدمه ای کاربردی. ترجمه جهانشاه میرزابیگی. ...
  • کیا، صادق. (۱۳۲۰). نقطویان یا پسیخانیان. تهران: ایران کوده ...
  • مجتبایی، فتح الله. (۱۳۸۶). «سهروردی و فرهنگ ایران باستان». اطلاعات ...
  • مصباح یزدی، محمدتقی. (۱۳۹۶). آموزش عقاید. تهران: امیرکبیر، ۳ ج ...
  • مطهری، مرتضی. (۱۳۸۸). مجموعه آثار. تهران: صدرا ...
  • مقدس اردبیلی، احمدبن محمد. (۱۳۷۸). حدیقه الشیعه. تهران: انصاریان، ۲ ...
  • ناجی نصرآبادی، محسن. (۱۳۸۷). فیض­نامه. تهران: مدرسه عالی شهید مطهری ...
  • نوربخش، جواد. (۱۳۶۲). معارف صوفیه. لندن: خانقاه نعمت اللهی، ۷ ...
  • همدانی، عین القضات. (۱۳۵۲). مصنفات عین القضات همدانی. تهران: ربانی ...
  • یوسف ثانی، سیدمحمود، و مهدی پور، حسن. (۱۳۹۰). «تبیین کثرت ...
  • نمایش کامل مراجع