کانی شناسی و کانه زایی عناصر نادر خاکی در کمپلکس چاپدونی-پشت بادام، ایران مرکزی

کمپلکس چاپدونی-پشت بادام در زون ساختاری ایران مرکزی و در شمال شرق استان یزد واقع شده است. منطقه مورد مطالعه از مناطق با پتانسیل بالا برای کانی سازی عناصر نادر خاکی به شمار می رود. در این پژوهش برای بررسی کانی شناسی و کانه زایی عناصر نادر خاکی، مطالعات صحرایی، کانی شناسی با میکروسکوپ نور عبوری-انعکاسی، میکروسکوپ الکترونی و روش پراش اشعه مجهول (XRD)، آنالیز شیمایی به روش ICP-MS مورد استفاده قرار گرفته است. پس از بررسی های انجام شده نتایج مطالعات، غنی شدگی عناصر نادر خاکی در منطقه را نشان می دهد. در این بین عناصر Ce با عیار میانگین ppm ۱۳۵۳ و La با عیار میانگین ppm ۷۴۵ و Y با عیار میانگین ppm ۲۵۲ از ۱۷۰ نمونه آنالیز شده از غنی شدگی بالایی برخوردار بوده و عناصر Dy-Sm-Gd-Yb-Er ناهنجاری جزئی را نشان می دهد. گنیس، گرانیت، گرانیت-گنیس، میگماتیت و شیست از مهمترین سنگ های میزبان برای کانه زایی در منطقه هستند. این سنگ ها عمدتا دگرسان و دگرگون شده هستند. متاسوماتیتی شدن سنگ میزبان از بارزترین شواهد دگرسانی برای غنی شدگی عناصر نادر خاکی است. انواع مختلفی از کانی ها در منطقه شناسایی شده است که کانی های اصلی عناصر نادر خاکی شامل باستنازیت، مونازیت و آلانیت است و کانی هایی که می-توا نند حاوی مقادیری عناصر نادر خاکی باشند شامل توریت، زیرکن، اورانوتوریت، آپاتیت، فلئوروآپاتیت و تیتانیت است. کانی های توریت و اورنوتوریت که پاراژنز با کانه زایی عناصر نادر خاکی هستند را می توان به عنوان کانی های ردیاب کانی سازی در منطقه در نظر گرفت و از روش رادیومتری گاما برای پی جویی و اکتشاف زون های کانی سازی عناصر نادر خاکی استفاده نمود.