«بی رام شهر»، لقبی ساسانی در شاهنامه

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 20

فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_HLIT-16-2_008

تاریخ نمایه سازی: 28 اسفند 1402

چکیده مقاله:

شاهنامه­ شناسان آرام  آرام در تصحیح شاهنامه می­کوشند و در این کار از زبان­ها و اسناد پیش از اسلام نیز  گاهی یاری می­خواهند. طبیعی است که در شاهنامه مخصوصا بتوان انعکاسی از احوال دوران ساسانیان و الفاظ و اصطلاحات رایج در حکومت آنان را یافت. در این مقاله کوشش شده است تا با بررسی چند نامه از شاهان ساسانی یا خطاب به ایشان، که در آنها چند لقب و عنوان به شکل قالبی تکرار شده، و همچنین مقابله نسخه­های شاهنامه، یک لقب ساسانی، که به نظر نویسندگان از نظر مصححان شاهنامه پنهان مانده، پیدا شود و اصل آن در اسناد ساسانی معلوم گردد. این لقب «بی رام­شهر» است که در نسخه­ها و چاپ­های شاهنامه به چند شکل نقل شده و در بهترین چاپ­های شاهنامه، مخصوصا در چاپ خالقی و همکاران او، به شکل «پدرام­شهر» درآمده است. در پایان بحث، با ذکر دلایل روشن، در اثبات این نکته نیز کوشش شده که «مهست»، که در همان نامه­ها، باز به همان شکلی قالبی، در کنار «بی رام­شهر» تکرار شده، چیزی نیست جز تصحیف «مزدیسن»، ولی این تصحیف از فردوسی یا کاتبان شاهنامه نیست و مدت­ها پیش از او در نقل اسناد ساسانی به خط عربی  و فارسی عارض شده بوده و به همان صورت به شاهنامه ابومنصوری و شاهنامه فردوسی وارد شده است.

نویسندگان

سید احمد رضا قائم مقامی

استادیار گروه فرهنگ و زبان های باستانی ایران، دانشگاه تهران، ایران

امیر ارغوان

دانشجوی کارشناسی ارشد زبان های باستانی ایران، دانشگاه تهران، ایران