بررسی قاعده حسن و قبح عقلی از منظر روایات معصومین(علیهم السلام)

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 31

فایل این مقاله در 23 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JITP-56-2_003

تاریخ نمایه سازی: 28 اسفند 1402

چکیده مقاله:

یکی مهم ترین قواعد علم کلام که زیربنای بسیاری از قواعد و مسائل این علم می باشد، قاعده «حسن و قبح عقلی» است. پذیرش این قاعده تاثیر بسزایی در نگرش ما به جهان هستی، خداشناسی و دیگر مسائل مهم کلامی دارد. متکلمان مسلمان درباره آن دو دیدگاه دارند. عدلیه(اعم از معتزله و امامیه) آن را پذیرفته و معتقدند حسن و قبح افعال، ذاتی است و عقل و فطرت آدمی بدون در نظر گرفتن هر چیز دیگری آن ها را درک می کند؛ اما اشاعره عقلی بودن آن را منکر شده و بر این باورند که بیان شارع حسن و قبح را سامان می دهد. در این نوشتار تلاش می کنیم با روشی تحلیلی-توصیفی و کتابخانه ای، این قاعده را از منظر روایات معصومین(علیهم السلام) بررسی کنیم و روشن سازیم که آیا خود قاعده یا مضمون آن در روایات بیان شده است یا خیر؟ بر اساس یافته های این پژوهش، معصومین به این مسئله پرداخته اند و روایات گاهی با صراحت و گاهی به صورت ضمنی، بر حسن و قبح عقلی دلالت دارند. در این مقاله به تبیین آن روایات خواهیم پرداخت.

کلیدواژه ها:

حسن و قبح شرعی ، حسن و قبح عقلی ، روایات ، عدل الهی ، فحشا

نویسندگان

محمد فرضی پوریان

استادیار، گروه معارف اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن ابی جمهور، محمد بن زین الدین (۱۴۰۵ق). عوالی اللئالی ...
  • ابن بابویه، محمد بن علی (۱۳۶۲ش). الخصال. ۲جلد. چاپ اول. ...
  • (۱۳۷۸ ق). عیون اخبار الرضا(ع). ۲ جلد. چاپ اول. تهران: ...
  • (۱۳۸۵ش). علل الشرائع. ۲ جلد. چاپ اول. قم: کتاب فروشی ...
  • (۱۳۹۸ق). التوحید. چاپ اول. قم: جامعه مدرسین ...
  • ابن خلدون، ابوزید عبدالرحمن (۱۴۲۵ق). لباب المحصل فی اصول الدین. ...
  • ابن شعبه حرانی، حسن بن علی (۱۴۰۴ ق). تحف العقول. ...
  • احمد بن محمد بن صلاح شرفی (۱۴۱۱ ق). شرح الاساس ...
  • احمد بن یحیی بن مرتضی(بی تا). طبقات المعتزله. مصحح: سوسنه ...
  • اصفهانی، محمد تقی(بی تا). هدایه المسترشدین. قم: موسسه آل البیت ...
  • ایجی-میر سید شریف (۱۳۲۵ق). شرح المواقف. ۸ جلد. قم: الشریف ...
  • آمدی، سیف الدین (۱۴۲۳ق). ابکار الافکار فی اصول الدین. ۵ ...
  • بحرانی، ابن میثم (۱۴۱۷ق). ترجمه شرح نهج البلاغه، ترجمه: محمدی ...
  • برقی، احمد بن محمد بن خالد (۱۳۷۱ ق). المحاسن. ۲ ...
  • تمیمی آمدی، عبد الواحد بن محمد (۱۳۶۶ش). تصنیف غرر الحکم ...
  • حلی، حسن بن یوسف بن علی بن مطهر (۱۳۸۲ش). کشف ...
  • حنفی، حسن (بی تا). من العقیده الی الثوره. قاهره: مکتبه ...
  • رازی، فخر الدین محمد بن عمر (۱۴۱۱ق). المحصل. عمان: دار ...
  • (۱۹۸۶م). الاربعین فی اصول الدین. ۲جلد. قاهره: مکتبه الکلیات الازهریه ...
  • ربانی گلپایگانی، علی (۱۴۱۸ق). القواعد الکلامیه. قم: موسسه الامام الصادق ...
  • سبحانی، جعفر (۱۴۱۲ق). الالهیات علی هدی الکتاب و السنه و ...
  • شافعی، کمال الدین محمد (۱۴۲۵ق). المسامره شرح المسایره فی العقائد ...
  • شریف مرتضی، علی بن حسین (۱۴۰۵ق). رسائل الشریف المرتضی. ۴ ...
  • شریف الرضی، محمد بن حسین (۱۴۱۴ق). نهج البلاغه (للصبحی صالح). ...
  • شهرستانی، محمد بن عبد الکریم (۱۳۶۴ش). الملل و النحل. ۲ ...
  • صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (۱۳۸۳ش). شرح اصول الکافی. ...
  • طوسی، محمد بن حسن (۱۴۱۱ق). العقائد الجعفریه. قم: مکتبه النشر ...
  • طوسی، محمد بن محمد (۱۴۰۷ق). تجرید الاعتقاد. قم: دفتر تبلیغات ...
  • (۱۴۱۳ق). قواعد العقائد. لبنان: دار الغربه ...
  • علی بن الحسین علیه السلام (۱۳۷۶ش). الصحیفه السجادیه. قم: دفتر ...
  • عیاشی، محمد بن مسعود (۱۳۸۰ق). تفسیر العیاشی. ۲ جلد. چاپ ...
  • غزالی، ابو حامد (۱۴۰۹ ق). الاقتصاد فی الاعتقاد. بیروت: دار ...
  • فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله سیوری (۱۴۱۲ق). الاعتماد فی شرح ...
  • قاضی عبد الجبار (۱۹۷۱م). المختصر فی اصول الدین. بیروت: دار ...
  • (۱۹۷۲م). المنیه و الامل. اسکندریه: دار المطبوعات الجامعیه ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۰۷ق). الکافی. ۸ جلد. چاپ چهارم. ...
  • مازندرانی، ابن شهر آشوب محمد بن علی (۱۳۷۹ق). مناقب آل ...
  • مازندرانی، محمد صالح بن احمد (۱۳۸۸ق). شرح اصول الکافی. تهران: ...
  • مجلسی، محمد باقر (۱۴۰۳ق). بحارالانوار. ۱۱۰ جلد. بیروت: موسسه الوفاء ...
  • مفید، محمد بن نعمان (۱۴۱۳ق). النکت الاعتقادیه. قم: الموتمر العالمی ...
  • مفتی، حمید (۱۳۷۴ش) قاموس البحرین. تهران: میراث مکتوب ...
  • نمایش کامل مراجع