ارزیابی مقایسه ای میزان دلیلیت برهان نظم از دیدگاه شهید صدر و شهید مطهری

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 31

فایل این مقاله در 12 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JPHT-20-4_004

تاریخ نمایه سازی: 28 اسفند 1402

چکیده مقاله:

برهان نظم، با تقریرهای متفاوت و از مناظر مختلف، مورد توجه دانشمندان قرار گرفته است. متفکران اسلامی درباره ارزش این برهان بر اثبات وجود خداوند اختلاف نظر دارند. برخی فلاسفه بر این باورند که استدلالهای مبتنی بر نظم ارزش برهانی ندارند و از استحکام کافی برای اثبات و شناخت خداوند برخوردار نیستند. در مقابل، گروهی از متکلمان از این برهان دفاع و بر امتیازهای ویژه آن تاکید کردهاند. این پژوهش، با روش توصیفی تحلیلی و انتقادی بر آن است که میزان دلیلیت برهان نظم به منزله عمومیترین راه خداشناسی را از دیدگاه دو اندیشمند معاصر، آیت الله مرتضی مطهری و آیت الله سید محمدباقر صدر، ارزیابی کند تا بدین وسیله امکان اثبات و شناخت خداوند با تقریرهایی از برهان نظم، که بیشترین میزان اتقان را دارند، فراهم شود. نتیجه آنکه، تقریر شهید صدر از برهان نظم مبتنی بر نظریه «منطق ذاتی» است که وی در معرفت شناسی اتخاذ کرده است و با توجه به اشکال هایی که تقریرهای دیگر برهان نظم، از جمله تقریر مبتنی بر «منطق عقلی»، با آن مواجه اند به نظر میرسد راهی که شهید صدر پیشنهاد داده بهترین راهی است که برای اعتبار بخشیدن به برهان نظم به منزله یک برهان دقیق فلسفی وجود دارد.

نویسندگان

الهه مقدم منش

دانشجوی دکتری مبانی نظری اسلام، دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

حسین حجت خواه

گروه مبانی نظری اسلام، دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریمارسطو (۱۹۸۰). منطق ارسطو. بیروت: دارالقلم ...
  • جوادی آملی، عبدالله (۱۳۷۰). شناخت شناسی در قرآن. قم: مرکز ...
  • (۱۳۸۶). تبیین براهین اثبات خدا. قم: مرکز نشر اسراء ...
  • خسروپناه، عبدالحسین (۱۳۸۳). منطق استقرا از دیدگاه شهید صدر. ذهن، ...
  • راسل، برتراند (۱۳۵۶). مسائل فلسفه. مترجم: منوچهر بزرگمهر. تهران: خوارزمی ...
  • سبحانی تبریزی، جعفر (۱۳۸۷). نظریه المعرفه. قم: موسسه امام صادق(ع) ...
  • صدر، محمدباقر (۱۳۵۹). مبانی منطقی استقرا. مترجم: احمد فهری زنجانی. ...
  • (۱۳۶۱). المرسل الرسول الرساله. قم: الرضی ...
  • صدرالدین شیرازی، محمد (۱۳۵۴). مبدا و معاد. تهران: انجمن حکمت ...
  • طباطبایی، محمدحسین (۱۳۷۱). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: اسماعیلیان. ...
  • (۱۴۱۵). نهایه الحکمه. قم: موسسه نشر اسلامی ...
  • عشریه، رحمان و اسماعیلی، محمدعلی (۱۳۹۳). کاربرد دلیل استقرایی در ...
  • لاهوتیان، حسن (۱۳۹۹). رهاوردهای نظریه توالد ذاتی شهید صدر. ذهن، ...
  • مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۸۴). شرح برهان شفاء. قم: موسسه آموزشی ...
  • مطهری، مرتضی (۱۳۷۳). توحید. تهران: صدرا. ...
  • (۱۳۷۵). علل گرایش به مادی گری. تهران: صدرا. ...
  • (۱۳۸۷). مسئله شناخت. تهران: صدرا. ...
  • (۱۳۸۹). مجموعه آثار. تهران: صدرا. ...
  • (۱۳۹۰). اصول فلسفه و روش رئالیسم. تهران: صدرا ...
  • هیوم، دیوید (۱۳۹۵). کاوشی در خصوص فهم بشری. مترجم: کاوه ...
  • The Holy Qur'anAristotle )۱۹۸۰(. Aristotle's Logic. Badavi, Abdulrahman. Beirut: Dar ...
  • (۲۰۱۶). Explaining the Proofs of God's Existence. Qom: Esra Publishing ...
  • Motahari, M. (۱۹۹۴). Oneness (Towhid). Tehran: Sadra. (in Persion) ...
  • (۲۰۰۸). The Question of Knowledge. Tehran: Sadra. (in Persion) ...
  • (۲۰۱۰). Collection of Books. Tehran: Sadra. (in Persion) ...
  • (۲۰۱۱). The Principles of Philosophy and the Method of Realism. ...
  • (۱۹۸۲). Al-Mursal Al-Rasul Al-Risalah. Qom: Al-Razi. (in Arabic)Sadr al-Din Shirazi, ...
  • (۱۹۹۴). Nahayat al-hekmah. Qom: Islamic Publishing Institute. (in Arabic) ...
  • نمایش کامل مراجع