نظریه ادبی عرفانی: گرانیگاه اندیشه ها و ایده های ادبی عرفا

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 41

فایل این مقاله در 34 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JCTK-15-29_007

تاریخ نمایه سازی: 28 اسفند 1402

چکیده مقاله:

با به وجود آمدن تلقی علمی و نوینی از نقد ادبی که با نظریه پیوند تنگاتنگی دارد، واکاوی سنت ادبی و ایده ها و آرای گذشتگان مان درباره ادبیات و شعر با هدف تالیف الگوهای بومی نقد و نظریه ادبی، امری ضروری می نماید. در جستار پیش رو که به شیوه توصیفی- تحلیلی و بر بنیاد منابع کتابخانه ای فراهم آمده است، نخست دلایلی در اثبات فرضیه وجود نقد و نظریه ادبی در گذشته ادبی ایران ارایه شده است. سپس با توجه به مختصات نقد نظریه مدار به مثابه دستاوردی مدرن، با شاخص قرار گرفته شدن الگوی ارتباط زبانی یاکوبسن گونه های نظریه ادبی از یکدیگر بازشناسانده شده و درباره گونه «نظریه ادبی موضوع مدار» بحث شده است. این مطالب که مبانی نظری جستار پیش رو را تشکیل داده است، از جمله به این نتایج انجامیده که می توان در کنار نظریه های موضوع مدار وارداتی ای از قبیل ، ماتریالیسم فرهنگی، تاریخ گرایی نوین، نظریه و نقد مارکسیستی، نقد فمینیستی، نقد پسااستعماری، بوم-نقد و...، از متن گفتمان تصوف نظریه موضوع مدار بومی ای را با نام «نظریه ادبی عرفانی» تالیف کرد. در نظریه ادبی عرفانی بنا بر جهان نگری ای معنوی، آنچه اصالت دارد محتوا است و نه صورت و این اندیشه بنیادی با نمودهای گوناگونی در آثار متصوفه(در آرای انسان شناسی، سیاسی، ادبی و ... آن ها) بازتاب یافته. نیز شاعران، نه بر مبنای «چگونه گفتن»، بلکه بر مبنای «چه گفتن» رتبه بندی می گردند و بر همین نهج «شعر حکمت» بر «شعر هزل» برتری داده می شود. این قبیل نظرات در کاربست عملی شان برای نقد آثار ادبی و اشعار، بدنه «نقد ادبی عرفانی» را می سازند.

کلیدواژه ها:

عرفان و تصوف ، نقد ادبی ، نظریه ادبی ، نقد و نظریه ادبی موضوع مدار ، نظریه ادبی عرفانی

نویسندگان

مجاهد غلامی

استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • کتابنامهالف.منابع فارسی ...
  • ابن رشیق، ابی­علی الحسن­بن رشیق قیروانی (۱۴۰۱ه.ق). العمده فی محاسن ...
  • ابن کثیر، ابوالفداء اسماعیل­بن عمربن کثیر دمشقی (۱۴۰۷ه.ق). تفسیر ابن ...
  • حمیدیان، سعید (۱۳۸۴). سعدی در غزل. چ.۲. تهران: قطره. ...
  • احمد حنبل، ابوعبدالله احمدبن حنبل­­بن محمدبن حنبل شیبانی (۱۴۱۲ه.ق). مسند ...
  • برسلر، چالز (۱۳۹۳). درآمدی بر نظریه­ها و روش­های نقد ادبی. ...
  • پورجوادی، نصرالله (۱۳۷۴). شعر و شرع: بحثی درباره فلسفه شعر ...
  • تادیه، ژان ایو (۱۳۹۰). نقد ادبی در قرن بیستم. مهشید ...
  • جرجانی، عبدالقاهربن عبدالرحمان (۱۴۱۳ق.). کتاب دلائل الاعجاز. قراه و علق ...
  • حبیب، م. ا. ر. (۱۳۹۶). نقد ادبی مدرن و نظریه. ...
  • خان آرزو، سراج­الدین علی (۱۳۸۵). مجمع­ النفایس: بخش معاصران. میرهاشم ...
  • دولتشاه سمرقندی، امیر دولتشاه­بن علاءالدوله بختیشاه غازی (۱۳۸۲). تذکره الشعرا. ...
  • رضایی، احمد (۱۳۸۶). «تحلیل دیدگاه­های عطار درباره شعر و مقایسه ...
  • زرین کوب، عبدالحسین (۱۳۸۶). نقد ادبی: جستجو در اصول و ...
  • سلطان­ولد، بهاءالدین محمدبن محمد بلخی (۱۳۸۹). ابتدانامه. محمدعلی موحد- علیرضا ...
  • سلدن، رامان؛ ویدوسون، پیتر (۱۳۷۷). راهنمای نظریه ادبی معاصر. عباس ...
  • شمس قیس رازی(شمس­الدین محمدبن قیس رازی) (۱۳۶۰). المعجم فی معاییر ...
  • صفوی، کورش (۱۳۹۸). آشنایی با نظریه­های نقد ادبی. تهران: علمی. ...
  • صفوی، کورش (۱۳۹۱). آشنایی با زبان­شناسی در مطالعات ادب فارسی. ...
  • ضیمران، محمد (۱۳۹۳). مبانی فلسفی نقد و نظر در هنر. ...
  • عطار نیشابوری، فریدالدین محمدبن ابراهیم (۱۳۹۹). اسرارنامه. محمدرضا شفیعی کدکنی(مصحح). ...
  • عطار نیشابوری، فریدالدین محمدبن ابراهیم (۱۳۸۵). منطق الطیر. محمدرضا شفیعی ...
  • عطار نیشابوری، فریدالدین محمدبن ابراهیم (۱۳۸۶). مصیبت­نامه. محمدرضا شفیعی کدکنی(مصحح). ...
  • علیشیر نوائی، میر نظام­الدین (۱۳۶۳). مجالس النفایس. علی­اصغر حکمت(مصحح). تهران: ...
  • عین­القضات همدانی، عبدالله­بن محمدبن علی (۱۳۷۳). تمهیدات. عفیف عسیران(مصحح). تهران: ...
  • غزالی، ابوحامد محمد (۱۳۹۸). جواهر القرآن. مهدی کمپانی زارع(مترجم). چ.۲. ...
  • غزالی، ابوحامد محمد (۱۳۸۲). کیمیای سعادت. حسین خدیو جم(مصحح). چ.۱۰. ...
  • غزالی، ابوحامد محمد (۱۳۶۸). احیاء علوم الدین: ربع مهلکات. مویدالدین ...
  • فارابی، ابونصر محمدبن محمد و دیگران (۱۳۹۳). رساله­های شعری فیلسوفان ...
  • فیض کاشانی، محمدبن مرتضی (۱۳۸۹). المحجه البیضاء فی تهذیب الاحیاء. ...
  • قدامه بن جعفر(کاتب بغدادی)، ابی­الفرج (من دون تاریخ). نقد الشعر. ...
  • کلیگز، مری (۱۳۹۴). درسنامه نظریه ادبی. جلال سخنور، الاهه دهنوی ...
  • کوش، سلینا (۱۳۹۶). اصول و مبانی تحلیل متون ادبی. حسین ...
  • محبتی، مهدی (۱۳۹۲). نقد ادبی در ادبیات کلاسیک فارسی. تهران: ...
  • موران، برنا (۱۳۹۶). نظریه­های ادبیات و نقد. ناصر داوران(مترجم). چ.۲. ...
  • مولوی، جلال­الدین محمد بلخی (۱۳۹۸). فیه مافیه. توفیق ه. سبحانی(مصحح). ...
  • مولوی، جلال­الدین محمد بلخی (۱۳۷۸). مثنوی معنوی. عبدالکریم سروش(مصحح). چ.۵. ...
  • ناصر خسرو، ابومعین (۱۳۹۳). دیوان اشعار ناصر خسرو. مجتبی مینوی ...
  • نظامی گنجوی، ابومحمد الیاس­بن یوسف (۱۳۹۷). مخزن الاسرار. حسن وحید ...
  • واعظ کاشفی، کمال­الدین حسین (۱۳۶۹). بدایع­الافکار فی صنایع­الاشعار. میرجلال­الدین کزازی ...
  • هجویری، علی­بن عثمان (۱۳۸۳) کشف المحجوب. محمود عابدی(مصحح). تهران: سروش ...
  • ب.منابع لاتینAbrams, M, H. (۱۹۵۳). The Mirror and the Lamp: ...
  • Culler, Jonathan (۲۰۰۰). Literary Theory: a Very Short Introduction. ۲nd.Ed. ...
  • Culler, Jonathan (۱۹۹۲). “Literary Theory”. In Introduction to Scholarship in ...
  • Jakobson, Roman (۱۹۸۷). “Linguistics and Poetics”. In Language in Literature. ...
  • Selden, R. Widdowson, P. and Brooker, P. (۲۰۰۵). A Reader’s ...
  • Tyson, Lois (۲۰۰۶). Critical Theory Today: a User-friendly Guide. ۲nd.Ed. ...
  • نمایش کامل مراجع