تحلیل نقش وابستگی سیاسی رسانه های ایرانی بر بازنمایی عملکرد آنها در شرایط آغازین شیوع ویروس کرونا

یکی از ایده­های رایج برای ارتباطات بحران این است که اجماع رسانه­ ها بر نقش دولت موجب همدلی مردم با دولت شده و به دولت در پیشبرد کنترل بحران کمک می­کند. با توجه به نقش کلیدی این موضوع در شرایط آغاز بحران، مقاله حاضر نقش وابستگی سیاسی خبرگزاری­های ایرانی را در بازنمایی عملکرد دولت در شرایط بحران همه­گیری کووید ۱۹، طی هفت ماهه نخست شیوع این بیماری مطالعه می­کند. برای این منظور چارچوب مفهومی مبتنی بر سه مدل رابطه دولت و رسانه یعنی هژمونی، پروپاگاندا، و مشخص­سازی تنظیم شده است. همچنین رویکرد کیفی و روش تحلیل چارچوب استقرایی برای تحلیل ۷۹۴ خبر استفاده شده که از دو خبرگزاری نزدیک به اصلاح­طلبان یعنی ایرنا و ایلنا، و دو خبرگزاری وابسته به اصول­گرایان یعنی فارس و مهر انتخاب شده­اند. یافته­ها ضمن نشان دادن روند کاهشی تولید اخبار مرتبط با ویروس کرونا در بازه مورد مطالعه، نشان می­دهند که سه خبرگزاری ایرنا، مهر و فارس از چارچوب «کرونای تهدیدآمیز اما مهارپذیر با پیشگیری و حمایت دولت» استفاده کرده­اند. همه خبرگزاری­ها، چارچوب «انتقاد از دولت» را به کار گرفته­اند، ولی ایلنا برخلاف سایر خبرگزاری­ها هرگز از چارچوب حمایت از دولت استفاده نکرده است. نتایج نشان می­دهند که در خیز اول ویروس کرونا، همه خبرگزاری­ها مبتنی بر مدل هژمونیک عمل کرده­اند و روی موضوع های مهمی چون مدیریت­پذیر بودن ویروس کرونا و شرایط ناشی از همه­­گیری آن با هم توافق داشته­اند. اما طی خیز دوم، شاهد عدم توافق بین خبرگزاری­ ها هستیم، به ­طوری ­که خبرگزاری مهر رویکرد هژمونیک و سایر خبرگزاری­ها رویکرد مشخص ­سازی را برگزیده­ اند. کلیدواژه: خبرگزاری­ها، وابستگی سیاسی، چارچوب­بندی، هژمونی، پروپاگاندا، مشخص ­سازی.