معماری و نظام استقراری سکونت گاه های فصلی جوامع دام پرور-کشاورز دوره باستان متاخر در جنوب فارس

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 33

فایل این مقاله در 27 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JIAS-12-23_008

تاریخ نمایه سازی: 28 اسفند 1402

چکیده مقاله:

پژوهش حاضر به بررسی طیف گسترده ای از مولفه های مادی جوامع دام پرور/کشاورز دوره باستان متاخر می پردازد که در یک محدوده ۲۵۰ هزار هکتاری در جنوب غرب استان فارس واقع شده اند. مولفه های نام برده متشکل از معماری های مسکونی، دیوارها، تراس بندی ها قنات ها و سازه هایی با کاربرد نامشخص و البته سفال های گونه نمای دوره باستان متاخر است. ساختار این مولفه های مادی در کنار تطبیق متغیرهای اقلیمی در دوره باستان متاخر و زمان حال، به ما این اطمینان را می بخشد که مولفه های نام برده متعلق به جوامع متحرکی از دوره باستان متاخر هستند که بخشی از سال را در این حوزه سکونت داشته اند. افزون بر این، ساختار معماری و نظام استقراری منزل گاه های فصلی و رابطه مستقیم آن ها با مراتع و همچنین سیستم کنترل آب جهت کشت دیم در دامنه های شیب دار، نشان دهنده ساختار اجتماعی و راهبرد اقتصادی (دام پرور/کشاورز) جامعه مورد مطالعه در پژوهش حاضر است. مشخصه های منزل گاهی و سکونت گاهی و چگونگی مختصات اقتصادی و اجتماعی جوامع دام پرور/کشاورز دوره باستان متاخر پرسش بنیادین و همچنین ارزیابی توانایی بالقوه این جامعه در پیکربندی نهادهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی عصر باستان متاخر از مهم ترین اهداف و این مقاله به شمار می آید. ضرورت این پژوهش نیز از آنجاست که باستان شناسی دوره باستان متاخر، در بیشتر موارد معطوف به بررسی شواهد به دست آمده از سکونت گاه های شهری و روستایی بوده است، مطالعه یافته های به دست آمده از بررسی های میدانی صورت پذیرفته در این پژوهش می تواند درک عمیق تری از ساختار اقتصادی-اجتماعی دوره باستان متاخر برای پژوهشگران این حوزه مطالعاتی ایجاد نماید. بنابر این، از مطالعه نظام استقراری، ظرفیت های ساختاری منزل گاه ها و دیگر مولفه های مادی موجود می توان این گونه استنباط به عمل آورد که جوامع دام پرور/کشاورز باستان متاخر به درجاتی از پیچیدگی های اقتصادی و اجتماعی دست یافته و در یک نظام اقتصادی-اجتماعی بزرگتر نقشی کلیدی را ایفا می نموده اند.

نویسندگان

محسن جاوری

دانشیار، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه کاشان

بهروز آقایی

دکتری باستان شناسی پیش از تاریخ ایران، دانشگاه هنر اصفهان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابرو،حافظ. ۱۳۷۵. جغرافیایحافظابرو. شهاب الدینعبداللهخوافی.تحقیقصادقسجادی .ج۲. تهران:انتشارات میراثمکتوب ...
  • ابن بلخی. ۱۳۸۵.فارس نامه. تصحیح و تحشیه گای لیسترانج و ...
  • ابن حوقل.۱۳۶۶. صوره الارض. ترجمه جعفر شعار. تهران: امیرکبیر ...
  • ابن خردادبه. ۱۳۷۱. مسالک و ممالک. ترجمه سعید خاکرند. تهران: ...
  • ابن فقیه همدانی. ابوبکر احمدبن اسحاق. ۱۳۴۹. تاریخ جغرافیایی ایران. ...
  • اسکندری، نصیر، اکبر عابدی، مهری جوادی، مژگان شفیعی، جواد سلمان ...
  • اسمعیلی جلودار، محمداسماعیل. ۱۳۹۱. گزارش مقدماتی کاوش نجات بخشی ترانشهD۱۰( ...
  • ۱۳۹۴. برهم کنش های فرهنگی ارتفاعات کوهرنگ بختیاری در دوره ...
  • اسمعیلی جلودار، محمداسماعیل، و سعید ذوالقدر. ۱۳۹۳. تحلیل داده های ...
  • اصطخری. ابواسحق ابراهیم. ۱۳۴۰. مسالک و ممالک. به اهتمام ایرج ...
  • امیری، مصیب. ۱۳۹۱. بررسی و مطالعهسفال دوران ساسانی و قرون ...
  • آذرشب، عدنان. ۱۳۶۴. مطالعات ارزیابی منابع و قابلیت اراضی منطقه ...
  • آزادی، احمد. ۱۳۹۹. شواهد کوچ نشینی باستان در عصر آهن ...
  • آقایی، بهروز. ۱۳۹۴الف. توسعه دام پروری تمام وقت در حوزه ...
  • آقایی، بهروز. ۱۳۹۴ب. بافتار جغرافیایی و باستان شناسی دام پروران ...
  • آقایی، بهروز، مرتضی حصاری، و حمیدرضا کرمی. ۱۳۹۷. گونه شناسی ...
  • بحرانی پور، حنان. ۱۳۸۵. بررسی تکنیک سفال گری عصر آهن ...
  • پوربخشنده، خسرو. ۱۳۸۱. گزارش کاوش فصل دوم تپه باستانی صرم. ...
  • ۱۳۸۲. گزارش فصل سوم کاوش در محوطه باستانی فرهنگ سفال ...
  • حاتمی، خداکرم، و جواد خوشحال. ۱۳۸۹. نواحی اقلیمی استان فارس ...
  • حصاری،مرتضی،و روح اللهیوسفیزشک. ۱۳۸۸. پیدایش نهادهای پیش حکومتی در فلات ...
  • داودی، محمود، قاسم عزیزی، و مهران مقصودی. ۱۳۹۳. بازسازی تغییرات ...
  • رجایی، مهدی. ۱۳۸۸. نخستین فصل بررسی باستان شناختی شهرستان فراشبند. ...
  • رضوانی، حسن، کورش محمدخانی، احمد آزادی، و ابراهیم قزلباش. ۱۳۸۶. ...
  • روستایی، کورش. ۱۳۸۶. گزارش فصل اول بررسی و شناسایی باستان ...
  • سرلک، سیامک. ۱۳۸۲. عوامل موثر در شکل گیری انواع معماری ...
  • طبری، محمد بن جریر. ۱۳۸۳. تاریخ طبری. ج۲. ترجمه ابوالقاسم ...
  • علیزاده،عباس.۱۳۸۳. منشا نهاد های حکومتی در پیش ازتاریخ فارس. ترجمه ...
  • ۱۳۸۷. شکل گیری حکومت عشایری و کوهستانی عیلام باستان. انتشارات ...
  • قزلباش، ابراهیم، محمدجواد جعفری، نوروز رجبی، و کورش محمد خانی. ...
  • کامبخش فرد، سیف الله. ۱۳۴۸. کاوش در قبور باستانی قیطریه. ...
  • کلاویخو،۱۳۳۷. سفرنامه کلاویخو. ترجمه مسعود رجب نیا. تهران: بنگاه ترجمه ...
  • لمتون، آن. ۱۳۶۲. تاریخ ایلات ایران. ترجمه علی تبریزی، در:مجموعه ...
  • مرد بهرامان، فرخ. ۱۳۹۱. مادیان هزار دادستان (هزار رای حقوقی). ...
  • مستوفی، حمدالله. ۱۳۶۲. نزهه القلوب. تصحیح گای لیسترانج. تهران: دنیای ...
  • مشکور، محمدجواد. ۱۳۶۹. کارنامه اردشیر بابکان. تهران: دنیای کتاب ...
  • محمدپور، احمد. ۱۳۹۷. روش در روش. درباره ساخت معرفت در ...
  • مقدسی، بو عبد الله محمد بن احمد مقدسی. ۱۳۶۱. احسن ...
  • نوروزی، علی اصغر، محسن حیدری، و خسرو احمدی. ۱۳۹۲. محوطه ...
  • فیروزان، ت. ۱۳۶۲. درباره ترکیب و سازمان ایلات و عشایر ...
  • Abdi, K. ۲۰۰۲. Strategies of Herding: Pastoralism in the Middle ...
  • ۲۰۰۳. The Early Development of Pastoralism in the Central Zagros ...
  • Adams, R. MCC. ۱۹۷۰. Tell Abu Sharifa, A Sassanian – ...
  • Alden, J. ۱۹۷۸.Excavation at Tell Mallian. Iran, no. ۱۶:۷۹-۹۴ ...
  • ۲۰۱۳. The Kur River Basin in the Proto-Elamite Era—Surface Survey, ...
  • Alizadeh, A. ۲۰۰۶. The Origins of State Organizations in Prehistoric ...
  • Alizadeh, A.,N. Kouchoukos, A.M.Bauer, T.J. Wilkinson, and M.Mashkour. ۲۰۰۴. Human-Environment ...
  • Asgarnezhad, S., and M.Javeri. ۲۰۲۱. Sassanian Pottery of Tesmijan, Kashan: ...
  • Azarnoush, M. ۱۹۹۴. The Sassanian Manour House at Hajiabad, Iran, ...
  • Bernbeck, R., and P. Pfälzner. ۱۹۹۳. Steppe als Kulturlandschaft: das' Ağīğ-Gebiet ...
  • Cribb, R. ۱۹۹۱. Nomads in Archaeology. Cambridge University Press ...
  • Dahl, J.L., M.Hessari, and R.Yousefi Zoshk. ۲۰۱۲. The Proto-Elamite Tablets ...
  • Daly, K.G., V. Mattiangeli, A.J.Hare, H.Davoudi, H. Fathi,S.B. Doost, S.Amiri, ...
  • De CArdi, B. ۱۹۷۲. Archaeological Survey in northen Oman, East ...
  • Djamali, M., J.L.De Beaulieu, N.F.Miller,V. Andrieu-Ponel, P.Ponel, R.Lak, N.Sadeddin, H.Akhani, ...
  • Gallego-Llorente, M., S.Connell, E.R.Jones, D.C.Merrett, Y.Jeon, A.Eriksson, V.Siska, C.Gamba, C.Meiklejohn, ...
  • Gilbert, A.S. ۱۹۸۳. On the Origins of Specialized Nomadic Pastoralism ...
  • Haerinck, E., and B. Overlaet. ۲۰۰۸. The Kalleh Nisar Bronze Age ...
  • Henkelman, W.F. ۲۰۱۱. Of Tapyroi and Tablets, States and Tribes: ...
  • Hole, F.,K.V. Flannery, and J.A. Neely. ۱۹۶۹. Prehistory and Human Ecology ...
  • Hole, F. ۲۰۰۴. Campsites of the Seasonally Mobile in Western ...
  • ۲۰۰۹. Pastoral mobility as an adaptation. Nomads, Tribes, and the ...
  • Keall, E. J.,andM. J.Keall. ۱۹۸۱. The Qaleh-I Yazddigird Pottery. A ...
  • Kennet, D. ۲۰۰۲. Sassanian Pottery in Southern Iran and Eastern ...
  • Mashkour, M., and K.Abdi. ۲۰۰۲. The Question of Mobile Pastoralist ...
  • Miller, N. F. ۱۹۸۵. Paleoethnobotanical Evidence for Deforestation in Ancient ...
  • ۱۹۹۰a. Archaeobotanical Perspectives on the Rural-Urban Connection. Economy and Settlement ...
  • ۱۹۹۰b. Clearing Land for Farmland and Fuel: Archaeobotanical Studies of ...
  • ۲۰۱۱. An Archaeobotanical Perspective on Environment, Plant use, Agriculture, and ...
  • ۲۰۱۳. Agropastoralism and Archaeobiology: Connecting Plants, Animals and People in ...
  • Neely, J. A. ۱۹۷۴. Sassanian and Early Islamic Water-control and ...
  • ۲۰۱۶. Parthian and Sasanian Settlement Patterns on the Deh Luran ...
  • Potts, D. T. ۲۰۱۴. Nomadism in Iran: From Antiquity to ...
  • Sardari, A. ۲۰۱۳. Northern Fars in the Fourth Millennium BC: ...
  • Sołtysiak, A. ۲۰۱۳. Report on Selected Human Remain from Lama, ...
  • Sołtysiak, A., M. J.Jafari, andN.Rajabi. ۲۰۱۰. Lama and Tol-e-Khosrow (Iran), ...
  • Sumner, W. M. ۱۹۸۸. Prelude to Proto-Elamite Anshan: The Lapui ...
  • ۱۹۸۶. Proto-Elarnite Civilization in Fars. In Gamdat Nasr: Period or ...
  • Sutliff, D. J. ۲۰۱۵. On Nomadic Transhumance at Neolithic Tepe ...
  • Vanden Berghe, L. ۱۹۸۷. Luristan, Pusht-i Kuh au Chalcolithique Moyen ...
  • Wheeler P. F, J.۱۹۷۵. Tepe Tula'i: Faunal Remains from an ...
  • Whitcomb, D. ۱۹۸۴. Qasri-Abunasr, Old Shiraz. in: Arabia Orientale, Mesopotamia ...
  • Wright, H. T. ۱۹۸۱. An Early Town in the Deh ...
  • Wright, H. T., J. A. Neely,G. A.Johnson, andJ.Speth.۱۹۷۵. Early fourth ...
  • Zeder, M. A. ۱۹۹۱. Feeding Cities: Specialized Animal Economy in ...
  • ۲۰۱۱. The Origins of Agriculture in the Near East, Current ...
  • Zeder, M.A.,and B.Hesse. ۲۰۰۰. The initial domestication of goats (Capra ...
  • نمایش کامل مراجع