پیشینه بعد چهارم پیش از فلسفه صدرایی

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 18

فایل این مقاله در 23 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_IPT-55-2_001

تاریخ نمایه سازی: 28 اسفند 1402

چکیده مقاله:

گرچه بعد چهارم از مسائلی است که مرزهای فلسفه را درنوردیده و امروزه یکی از دغدغه های اصلی فیزیک دان ها است، بااین همه پیشینه و تاریخچه دقیق آن هنوز در هاله ای از ابهام است. بنابراین، باید بررسی شود بعد چهارم در بستر کدامین دشواره های فلسفی در جهان اسلام شکل گرفت و سپس، چه تطوری یافت. خواهیم دید در جامعه فلسفی کشور ما آن را تا ملاصدرا ریشه یابی کرده اند؛ ولی نشان خواهیم داد در جهان اسلام پیش از صدرا عبارت های کاملا صریحی در آثار خواجه نصیر طوسی و کسانی چون ابن کمونه، قطب الدین شیرازی، میرک بخاری، قوشچی، میرداماد و... وجود دارد.در فلسفه غرب نیز بعد چهارم را با تکلف در آرای برخی از اندیشمندان غربی در سده های میانه، مانند آنسلم، ریشه یابی کرده اند؛ ولی برخی از اندیشمندان غربی به درستی نشان داده اند که هیچ عبارت صریحی در این باره در آثار آن ها وجود ندارد.کوتاه اینکه، در این مقاله به روش تاریخی دیدگاه های اندیشمندان یادشده را گردآوری کرده و به تحلیل عقلی آن ها خواهیم پرداخت. در پایان به مناسبت، به پیشینه بعد چهار کاهشی نزد ابن عرفه نیز اشاره خواهیم کرد.

نویسندگان

مهدی اسدی

استادیار فلسفه ی اسلامی و حکمت معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آینشتاین، آلبرت و لئوپولد اینفلد. تکامل فیزیک. ترجمه: احمد آرام. ...
  • آینشتاین، آلبرت. فیزیک و واقعیت. ترجمه: محمدرضا خواجه پور. تهران: ...
  • ابن سینا، محمد بن عبدالله. شرح الاشارات و التنبیهات للطوسی(مع ...
  • ابن عرفه، محمد بن محمد. تفسیر ابن عرفه. بیروت: دار ...
  • ابن کمونه. الجدید فی الحکمه. مقدمه و تحقیق و تعلیق: ...
  • ابیوردی، ابوالحسن علی بن احمد. روض الجنان. کتابخانه مرکز اسناد ...
  • اسدی، مهدی. «آیا ملاصدرا از بعد چهارم عدول کرده است؟». ...
  • اسدی، مهدی. «بررسی تاریخی اشکال های بعد چهارم در جهان ...
  • اسدی، مهدی. «ریشه یابی بعد چهارم نزد متکلمان مسلمان (ابواسحاق ...
  • اسدی، مهدی. «مقایسه تجرد ادراک های حسی و خیالی با ...
  • اسدی، مهدی. «نقد قطب الدین رازی بر بعد چهارم و ...
  • ایجی، قاضی عضدالدین عبدالرحمن. المواقف و شرحها. شرح: المحقق السید ...
  • باغ نوی، حبیب الله میرزاجان. حاشیه میرزا جان علی حکمه ...
  • باغ نوی، حبیب الله میرزاجان. حاشیه بر شرح جدید تجرید. ...
  • باغ نوی، حبیب الله میرزاجان. حاشیه بر شرح حکمه العین. ...
  • بخاری، شمس الدین محمد بن مبارکشاه. شرح حکمه العین. تصحیح: ...
  • تستری، بدرالدین محمد بن اسعد الیمانی. المحاکمات بین نصیرالدین الطوسی ...
  • تستری، بدرالدین محمد بن اسعد الیمانی. المحاکمات بین نصیرالدین الطوسی ...
  • حسینی استرآبادی (میرداماد)، سید محمد باقر بن محمد. التحقیق فی ...
  • حسینی استرآبادی (میرداماد)، سید محمد باقر بن محمد. مصنفات میرداماد. ...
  • حسینی استرآبادی (میرداماد)، سید محمد باقر بن محمد. مصنفات میرداماد ...
  • حلی، حسن بن یوسف. کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد. ...
  • سرهندی، بدرالدین احمد ابن عبد الاحد فاروقی. المکتوبات. تحقیق: عبدالله ...
  • شیرازی، قطب الدین. حاشیه علی حل مشکلات الاشارات والتنبیهات. کتابخانه ...
  • شیرازی، قطب الدین. دره التاج . تصحیح: سیدمحمد مشکوه. چ۳، ...
  • شیرازی، قطب الدین. شرح حکمه الاشراق. تصحیح: عبدالله نورانی [و] ...
  • طوسی، نصیرالدین. اجوبه المسائل النصیریه. تصحیح: عبدالله نورانی. چ۱، تهران: ...
  • طوسی، نصیرالدین. آغاز و انجام (به ضمیمه تعلیقات). شارح: حسن ...
  • طوسی، نصیرالدین. تلخیص المحصل. تصحیح: عبدالله نورانی. تهران: دانشگاه تهران ...
  • طوسی، نصیرالدین. مصارع المصارع. قم: مکتبه آیه الله المرعشی، ۱۴۰۵ق ...
  • قوشجی، علاءالدین. شرح تجرید الکلام فی تحریر عقاید الاسلام. با ...
  • Boyer, C., A. Einstein, and Leopold Infeld. "The Evolution of ...
  • Broad, Charlie Dunbar. Scientific Thought. London: Kegan Paul, ۱۹۲۷ ...
  • Dieks, Dennis.“Time in Special Relativity”. In: Ashtekar, Abhay, and Vesselin ...
  • Einstein, Albert. Relativity: The Special and the General Theory. ۱۰۰th ...
  • Gödel, Kurt. "Remark about the relationship between relativity theory and ...
  • Hare, Caspar. "Time-The emotional asymmetry". A Companion to the Philosophy ...
  • Iacona, Andrea. “The Metaphysics of Ockhamism”. In: Santelli, Alessio, ed. ...
  • Kennedy, John Bernard. Space, time and Einstein: An introduction. Acumen ...
  • Sider, Theodore. Four-dimensionalism: An ontology of persistence and time. Oxford ...
  • نمایش کامل مراجع