مفهوم شناسی مسئولیت اخلاقی
محل انتشار: فصلنامه نقد و نظر، دوره: 28، شماره: 112
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 141
فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JPT-28-112_002
تاریخ نمایه سازی: 15 فروردین 1403
چکیده مقاله:
ماهیت، قلمرو و شرایط مسئولیت اخلاقی از مباحث پرمناقشه حوزه مطالعات اخلاقی است. به نظر می-رسد بخش قابل اعتنایی از این مناقشات برخاسته از ابهام مفاهیمی چون مسئولیت اخلاقی و اراده آزاد بوده است. حوزه های معنایی متنوع و متکثر مفهوم مسئولیت اخلاقی ما را با این پرسش مواجه می سازد که انبوه اختلافات میان سازگارگرایان و ناسازگارگرایان با عطف نظر به کدام گونه از مسئولیت اخلاقی پدید آمده اند؟ آیا با این چالش مواجه نبوده ایم که در برخی پژوهش های دوسویه، یک طرف بر سازگاری وجوب علی و مسئولیت مبتنی بر نقش و وظیفه عامل اصرار می ورزد، طرف مقابل تلاش نماید که ناسازگاری و تعارض هرگونه تعین پیشین علی را با مسئولیت در مقام پاسخگویی نشان دهد؟ گرچه تاکید اولیه فیلسوفان اخلاق در مباحث مربوط به مسئولیت اخلاقی، گاه متمرکز بر سه نوع مسئولیت ناظر به علیت، وظیفه و الزام اخلاقی بوده است، با این حال در آثار متاخر دو مفهوم مسئولیت ناظر به سزاوار سرزنش بودن و مسئولیت در مقام پاسخگویی مورد توجه قرار گرفته و به نظر می رسد که دقیق ترین مفهوم معادل مسئولیت اخلاقی انسان در برابر الزامات اخلاقی همان «پاسخگویی» است.
نویسندگان
جواد دانش
استادیار، گروه فلسفه اخلاق، پژوهشکده فلسفه وکلام اسلامی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران.