«سکولاریسم گزینه ای» در جهان اسلام (بررسی اندیشه چارلز تیلور در باره فرایند عرفی شدن جوامع اسلامی)

سکولاریسم گزینه ای، سکولاریسم برآمده نه از حذف دین، بلکه از قبول دین به مثابه یک گزینه در کنار هزاران گزینه دیگر است. گوناگونی و تکثر گزینه های دینی و شبه دینی و غیردینی (در مقام نظر و در مقام زیست فردی و اجتماعی) نوع جدیدی از سکولاریسم را در جهان امروز و نیز در جهان اسلام رقم می زند که مواجهه با آن بسیار متفاوت است از سکولاریسم به معنای حذف دین از قلمرو زندگی اجتماعی و سیاسی. سکولاریسم گزینه ای در یک فرایند روان شناختی و فرهنگی رخ می دهد در حالی که سکولاریسم کلاسیک در یک فرایند فلسفی و گاه سیاسی واقع می شود. حال پرسش این است که آیا تحلیل چارلز تیلور در عصر سکولار را می توان در باره تحولات عرفی شدن در جهان اسلام نیز پی گرفت؟ نویسنده در این مقاله با تمرکز بر متن خوانی عصرسکولار تلاش می کند با طرح امکان سکولاریزاسیون گزینه ای در تحولات فرهنگی جهان اسلام، به تفاوت های دنیای اسلام و دنیای غرب در این نوع از سکولارشدگی تاکید کند و دشواری های سکولاریزاسیون در جهان اسلام را برشمارد. از این منظر، دین و دینداری در جوامع اسلامی نه یک فرایند سهل و آسان بلکه فرایندی پیچیده، ریشه ای، و بسیار تودرتو را طی می کند .