بررسی ساختار معماری کلیسای ارامنه و نقش آن در بناهای تاریخی هنر اسلامی

یکی از جوامع فعال و زنده تاثیرگذار مذهبی در ایران، مسیحیان ارمنی هستند که شناخت و تعامل سازنده با این گروه می تواند یکی از اولویت های گفتمان بین ادیانی و بین فرهنگی درون ساختاری در ایران قلمداد شود. مباحث اصول دین، یقینا یکی از مقدم ترین و ابتدایی ترین سطوح گفتمانی با این گروه است که در بین آنها خداشناسی از آهمیت و تقدم فوق العاده ای برخوردار است. معماری کلیسای ارمنی اصفهان در سه نوع مجموعه صومعه، کلیسای شهری و کلیسای روستایی بررسی می شود. این کلیساها با نمونه های مهمی در مقایسه با معماری کلیساهای کلاسیک ارمنی، کلیساهای ارمنی منطقه ارمنستان و آذربایجان در ایران و معماری ایرانی صفوی مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج، ویژگی های این کلیساها را در پلان و تصویر بیرونی نشان می دهد. بر اساس مطالعه انجام شده، کلیساها از نظر پلان متعلق به انواع آشنای کلیساهای ارمنی بوده و در تصویر بیرونی تحت تاثیر معماری ایرانی صفویه به عنوان زبانی جدید شکل گرفته اند. کلیساهای اصفهان در روند تاریخی معماری کلیسای ارمنی در ایران نقش تعیین کننده ای دارند و نقش غالب گنبد را هم در حس درونی مکان و هم در تصویر ذهنی بیرونی باز می گرداند. نتایج می تواند به هویت معماری منحصربه فرد کلیساهای اصفهان منجر شود که معماری کلاسیک کلیسای ارمنی را به شیوه ای جدید نشان می دهد که با معنای قدیم و شرایط جدید شکل گرفته است.