تحول کارکرددیوان اشراف(نظام بازرسی وجاسوسی)دردوره غزنوی وسلجوقی
سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 32
فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_HIRJRL-4-13_004
تاریخ نمایه سازی: 15 فروردین 1403
چکیده مقاله:
دیوان های امنیتی انتظامی همواره یکی از مهم ترین دیوان ها در نظام دیوان سالاری ایرانی اسلامی در قرون نخستین اسلامی و حتی بعدازآن بوده است. کارکرد و وظایف این دیوان ها معمولا گستره ای از حوزه های نظامی، انتظامی، اطلاعاتی، مالی، مذهبی و حتی حوزه های خصوصی افراد را در برمی گرفت. در این میان دیوان اشراف در مفهوم نظام بازرسی و جاسوسی، به لحاظ حوزه اختیارات و وظایف، یکی از پر سابقه ترین و ضروری ترین دیوان ها بود. زمینه ها و ضرورت های این دیوان به دوره ایران باستان و ابتدای شکل گیری نهاد حکومت داری در ایران می رسد. هم زمان با انتقال نظام دیوان سالاری ساسانی به دوره اسلامی، دیوان اشراف نیز همراه با سایر دیوان های ایرانی به دوره اسلامی منتقل شد و تکامل یافت. این دیوان گرچه ابتدا توسط خلفای عباسی و وزرای ایرانی آنان اخذ و اقتباس گردید، اما درواقع در دوره های غزنوی و سلجوقی بود که تکامل یافت و شکل نهایی به خود گرفت، اما جایگاه این دیوان در سلسله مراتب نظام دیوان سالاری، مفهوم و کارکرد اصلی و گستره وظایف و اختیارات آن در این دو دوره تاریخی، یکسان نبود و می توان در این زمینه تحولی جدی را شاهد بود. تبیین این تحول موضوع و مسئله اصلی این پژوهش است. یافته های پژوهش نشان می دهد دیوان اشراف در دوره غزنوی بیشتر نوعی نظام جاسوسی را شامل می شد که عمدتا کارکردی امنیتی داشت، اما در گذار به دوره سلجوقی کارکرد اصلی آن دگرگون شد و در این دوره عمدتا نوعی نظام بازرسی مالی با کارکردی اقتصادی را در برمی گرفت.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
امیرحسین حاتمی
استادیار تاریخ دانشگاه بین المللی امام خمینی
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :