بررسی جایگاه روش های فعال تدریس در فرآیند تعلیم و تربیت از دیدگاه قرآن کریم

هدف پژوهش حاضر شناسایی جایگاه روش های فعال تدریس در فرایند تعلیم و تربیت از دیدگاه قرآن کریم می-باشد. این پژوهش از نوع توصیفی استنتاجی بوده و با مراجعه به کتب و منابع در دسترس و معتبری که حاوی مطالب مورد نظر در ارتباط با موضوع می باشد، اطلاعات لازم استخراج گردیده است. در این پژوهش، کلیه ی منابع و مراجع مرتبط با قرآن کریم و روش های فعال تدریس به عنوان جامعه ی پژوهش محسوب شده به علاوه در انجام پژوهش، نمونه گیری به عمل نیامده و تمامی منابع و مراجع موجود و در دسترس، اعم از کتب، مقالات و گزارش های پژوهشی مورد بررسی قرار گرفته است. جمع آوری اطلاعات، به صورت فیش برداری از آیات قرآن کریم و ترجمه آیات، کتب تفسیر، کتب تعلیم و تربیت اسلامی و کتب روش های تدریس و مقالات تربیتی تهیه شده در این زمینه، انجام یافته و سپس طبقه بندی قرار شده و نتایج ذیل حاصل شده است: در خصوص روش های فعال و تربیتی قرآن کریم باید گفت تاکید اصلی این روش ها بر استدلال و تفکر می باشد و تمامی این آیات، هدفمند و در رابطه با اثبات توحید، معاد، نبوت، و مسائل اخلاقی می باشند و هیچ آیه و روشی بدون پاسخ و نتیجه رها نشده است و نیز در بررسی های به عمل آمده، مشخص گردید که روش های فعال پرسش و پاسخ، مباحثه، ایفای نقش، یادسپاری، گردش علمی و تفحص گروهی، نمایشی، آزمایشگاهی، بارش فکری، و همچنین استفاده از مثل و تشبیه، قصه گویی، تذکر و موعظه، و تبشیر و انذار از جمله روش ها و تکنیک های به کار رفته در قرآن کریم می باشد؛ که از بین آن ها، روش های پرسش و پاسخ، مباحثه، استفاده از مثل و تشبیه، و داستان گویی بیشتر از سایر روش ها مورد استفاده قرار گرفته اند. همچنین از روش ها و فنون سفارش شده، می توان به روش مباحثه و مجادله، دعوت به تفحص گروهی در تاریخ، موعظه و تذکر، انتخاب اسوه و الگو، و تشویق اشاره نمود و توجه به اصل مهر و محبت در تعلیم و تربیت، مرحله ای بودن تربیت، استفاده از روش های ترکیبی، و بدیعه پردازی و نوآفرینی در کل متن قرآن کریم از جمله ویژگی های مهم روشهای تدریس در قرآن کریم می باشد.