واکاوی معماری سنتی دوره قاجار در قلعه اسفندیاری استان چهارمحال و بختیاری

عصر قاجار دوره تغییر و تحولات در ساخت عمارت ­های مسکونی است که در آن یک تنوع و خلاقیت فضایی در فضاهای داخلی عمارت های تاریخی مشاهده می شود. این تنوع و خلاقیت فضایی در هر منطقه متاثر از تعاملات فرهنگی آن است، بنابراین هر منطقه معماری خاص خود را دارد. معماری قلعه اسفندیاری، به عنوان یکی از بناهی شاخص معماری دوره قاجار، هم به لحاظ عملکردی و هم به لحاظ زیبایی شناسی از اهمیت زیادی برخوردار است. علی­رغم ارزش این خانه، مطالعه ­ای چه از لحاظ زیبایی شناسی و چه از لحاظ معماری روی آن صورت نگرفته است. از این رو، پژوهش حاضر سعی دارد مولفه­ ها و ویژگی ­های معماری به کار رفته در این عمارت را بررسی کند. این پژوهش به لحاظ روش­ شناسی از نوع توصیفی – تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات آن نیز در قالب مطالعات کتابخانه ­ای و میدانی صورت گرفته است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که این خانه تاریخی با ساختار پیچیده و نوع معماری خاص خود، بنایی متفاوت در میان بافت سنتی منطقه به شمار می رود و معماری آن بر پایه اصول معماری ایرانی (سنتی) و معماری بومی است. بخش تابستان نشین عمارت در جلو و شامل اتاق­ های هفت­دری و سه­دری و زمستان نشین در پشت این بخش ایجاد شده است. شاه نشین در ضلع شمالی و ضلع­ های شرقی و غربی مربوط به سکونت اعضای دیگر خانواده و ضلع جنوبی ورودی و انبارها است.