نقش سیستم های مغزی رفتاری در همبودی اضطراب و افسردگی : باتوجه به نقش میانجی صفات پنج عامل بزرگ شخصیتی و کمالگرایی

براساس پژوهش ها، صفات شخصیتی با همبودی اضطراب و افسردگی مرتبط هستند. تئوری سیستم های مغزی رفتاری گری (۱۹۸۰) یکی از تئوری های شخصیتی زیستی است که بیان می کند سطح فعالیت این سیستم ها با طیف وسیعی از اختلاله ای هیجانی از جمله اضطراب و افسردگی مرتبط است . هدف این پژوهش بررسی نقش واسطه ای صفات پنج عاملی شخصیت و کمالگرایی در رابطه بین ابعاد تئوری گری با اضطراب و افسردگی بود. روش پژوهش حاضر، همبستگی از نوع مدلیابی علی بود. جامعه آماری شامل کلیه مراجعه کنندگان به کلنیک های مشاوره و مراکز جامع سلامت شهر تبریز در سال ۱۴۰۲ بود که از بین آنها ۴۰۰ نفر به روش در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای سنجش این پژوهش ، شامل پرسشنامه های اضطراب (۱۹۹۳) و افسردگی بک (۱۹۹۶) پرسشنامه پنج عاملی شخصیت نئو (۱۹۸۳) و و پرسشنامه کمالگرایی فراست (۱۹۹۰) بود در تحلیل یافته ها در بخش آمار توصیفی میانگین و انحراف استاندارد با استفاده از نرم افزار spss و در بخش آمار استنباطی از تحلیل مسیر توسط نرم افزار ۲۴Mplus استفاده شد. نتایج انجام تحلیل مسیر، نقش واسطه ای صفات شخصیت پنج عاملی نشان داد که خرده سیستم وقفه بر اضطراب و افسردگی و خرده سیستم جنگ بر اضطراب اثر مستقیم دارد. همچنین روانرنجورخویی نقش واسطه ای معنی داری در رابطه سیستم فعالساز رفتاری و سیستم جنگ /گریز/وقفه و اضطراب و افسردگی دارد. نتایج تحلیل مسیر نقش واسطه ای کمالگرایی را نشان داد که خرده سیستم جنگ بر افسردگی و اضطراب اثر مستقیم معنی دار دارد. همچنین اثر مستقیم خرده سیستم وقفه نیز بر افسردگی و اضطراب معنی دار بود. سیستم فعالساز رفتاری نیز تنها بر افسردگی اثر منفی مستقیم داشت . اثرات غیرمستقیم متغیرهای سیستمهای مغزی -رفتاری تئوری گری بر افسردگی از طریق کمالگرایی مثبت نشان داد که سیستم فعالساز رفتاری ، سیستم بازداری رفتاری ، خرده سیستم جنگ و خرده سیستم وقفه بر افسردگی اثر غیرمستقیم دارند. همچنین بررسی اثرات غیرمستقیم متغیرهای سیستم های مغزی -رفتاری تئوری گری بر افسردگی از طریق کمالگرایی منفی نیز نشان داد که خرده سیستم جنگ و وقفه بر افسردگی اثر غیرمستقیم دارند. در مورد اضطراب نیز اثرات غیرمستقیم سیستم فعالساز رفتاری و سیستم بازداری رفتاری بر اضطراب از طریق کمالگرایی مثبت معنی دار بود . سیستم جنگ و وقفه نیز بر اضطراب از طریق کمالگرایی منفی اثر معنی دار داشتند. این پژوهش ، تحقیقات انجام شده درباره ارتباط شخصیت و اختلالهای روانی را از طریق کشف و بررسی سیستم های عصب شناختی زیربنایی گسترش می دهد و نشان می دهد برخی از سیستم های مغزی رفتاری با ایجاد صفات مرتبط با اختلالهای روانشناختی مانند روانرنجورخویی و کمالگرایی که احتمالا پایه و اساس زیستی و انگیزشی دارند، به ایجاد اضطراب و افسردگی منجر می شود.