هنرنمایی حافظ در عرصه گزینش صفت بلاغی برپایه علم بدیع
محل انتشار: فصلنامه فنون ادبی، دوره: 15، شماره: 4
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 35
فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_LIAR-15-4_004
تاریخ نمایه سازی: 18 فروردین 1403
چکیده مقاله:
صفت یکی از سازههای دستوری است که هم در محور همنشینی (نحو) و هم در محور جانشینی (صرف) تولیدکننده معناست. از آنجا که این عنصر دستوری میتواند در جایگاههای نحوی متعددی حضور داشته باشد، امکانات زبانی بیشتری را در اختیار گوینده قرار میدهد و از این نظر سازهای ارزشمند است. شاعر به مدد ظرفیت دستوری صفت، آن را در وجه ادبی نیز به کار میگیرد؛ چنانکه یکی از راههای آفرینش معنا و خلق تصاویر شگفتانگیز در شعر حافظ گزینش صفت است. او از صفت به عنوان ابزار تولید تصاویر بلاغی و معناشناختی، برای غنای زبان ادبی بهره میگیرد. اهمیت صفت برای حافظ تا آنجاست که چندین بار در این مقوله واژهسازی کرده است: صوفی افکن، صنوبرخرام، عطرگردان، دیوانهنواز، صوفیسوز، معشوقهباز و ... . در این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی کارکرد بلاغی صفت در غزلیات حافظ برپایه سنجههای علم بدیع بررسی شده است. رابطه بلاغی و معنایی صفت با موصوف و دیگر اجزای جمله نشان میدهد که حافظ صفت را از سر تصادف یا برای پرکردن خلاهای وزن و قافیه به کار نمی گیرد؛ بلکه برای آن ارزش بلاغی قائل است. حافظ به وسیله صفت بلاغی در مقولههایی مانند ایهام، پارادوکس، جناس و آرایههایی کم کاربرد مانند اسلوب حکیم، جمع، لفونشر و مذهب کلامی نیز تصویرآفرینی کرده است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
روح الله نوری
دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
علی نوری
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
علی حیدری
استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد،ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :