زمین شیمی، سنگ زایی و محیط زمین ساختی سنگ های آتشفشانی در جنوب باختری طرود (شاهرود)

مجموعه سنگ های آتشفشانی جنوب باختری طرود، بخشی از کمان ماگمایی سنوزوییک (ائوسن) در شمال پهنه ساختاری ایران مرکزی است. افزون بر روانه های آندزیتی و بازالتی، میان لایه های آهکی، آذرآواری ها (لیتیک توف، کریستال لیتیک توف) و اپی کلاست ها، این سنگ ها را همراهی می کنند. سنگ های بازالتی و آندزیتی سرشت کالک آلکالن پتاسیم متوسط دارند و با غنی شدگی از عنصرهای خاکی کمیاب سبک (LREE)، آنومالی منفی Nb-Ta-Ti و نسبت بالای LILE/HFSE شناخته می شوند. ویژگی های یادشده نشان دهنده پیدایش این سنگ ها در پهنه های فرورانشی (کمان آتشفشانی حاشیه قاره ای) است. سنگ های آتشفشانی بررسی شده محتوای SiO۲ کم و مقدار Sr بالا دارند وبدون ناهنجاری چشمگیر Eu هستند و میزان Mg# آنها از ۴۰ بیشتر است. این ویژگی ها نشان می دهند خاستگاه ماگمای اولیه سازنده آنها منبع گوشته ای غنی شده بوده است. تغییرات Rb/Y در برابر Nb/Y نشان دهنده غنی شدگی به علت مولفه های فرورانش و یا نقش آلایش پوسته ای در تحولات ماگمایی این سنگ هاست. برپایه بررسی های زمین شیمیایی، ماگمای مادر از خاستگاهی اسپینل لرزولیتی در ژرفای نزدیک به ۸۰ تا ۱۰۰ کیلومتر پدید آمده است که هنگام صعود ماگما، فرایندهای تبلور تفریقی و آلایش پوسته ای آن رادچار تغییر و تحول کرده اند.