تحلیل نشانه شناختی «اسراف و اقتار» در آیه ۶۷ سوره فرقان بر اساس مربع گریماس

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 53

فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_QURN-20-38_006

تاریخ نمایه سازی: 19 فروردین 1403

چکیده مقاله:

از روزهای آغازین نزول قرآن، تلاش های بسیاری برای درک آیات الهی صورت گرفته است. فهم فکورانه آیات، با چگونگی درک معنایی درست از آیات ارتباط مستقیم دارد و به همین جهت، از جمله چالش های مهم در تفسیر قرآن، شناسایی دقیق روابط بین واژگانی است. آیه ۶۷ سوره فرقان از جمله آیاتی است که مفسران در فهم آن با هم اختلاف نظر دارند. در این آیه، دو واژه «اسراف» و «اقتار» به عنوان یک دوگان تقابلی مطرح شده اند و از واژه «قوام» به عنوان حد وسط میان آن ها یاد شده است. الگوی «مربع نشانه شناسی» یکی از الگوهای منتخب و روشی برای بازنمود ژرف ساخت معنایی متن، مبتنی بر روابط تقابلی است که توسط الگیرداس گریماس تبیین شده است. در این پژوهش سعی بر آن است تا از طریق واکاوی دوگان تقابلی «اسراف» و «اقتار»، فهم عمیق تری از مفاهیم آیه ۶۷ سوره فرقان به دست آید. در نوشتار حاضر، مقوله مشترک بین این دو مفهوم، «مصرف مال» در نظر گرفته شده است؛ بنابراین صرف «مال» یا بود  و نبود آن مدنظر نیست. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که لایه های معنایی «اقتار» از واژگانی مانند «امساک» و «بخل» تشکیل شده است. همچنین واژه «اسراف» شامل لایه های معنایی مانند «تبذیر» و «تعفف» است. در این میان، طیف های مختلف دیگر مصرف مال چون «قوام» و «قناعت» نیز وجود دارند. قرآن برای بیان حد میانه این دو واژه، از کلمه «قوام» استفاده کرده است که دقیقا با مطالعات نشانه شناختی تطبیق دارد.

نویسندگان

آزاده عباسی

گروه قرآن دانشگاه قرآن و حدیث

فاضله میرغفوریان

گروه معارف پردیس خواهران دانشگاه امام صادق(ع) تهران ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • ابن ابی جامع عاملی، علی بن حسین، الوجیز فی تفسیر ...
  • ابن اثیر جزری، مجدالدین ابوالسعادات مبارک بن محمد، النهایه فی ...
  • ابن ادریس حلی، ابوعبدالله محمد بن احمد، المنتخب من تفسیر ...
  • ابن جزی کلبی غرناطی، ابوالقاسم محمد بن احمد، التسهیل لعلوم ...
  • ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن بن علی، زاد المسیر فی علم ...
  • ابن درید ازدی، ابوبکر محمد بن حسن، جمهره اللغه، بیروت، ...
  • ابن سلیمان ازدی بلخی، مقاتل، تفسیر مقاتل بن سلیمان، تصحیح ...
  • ابن سیده مرسی، ابوالحسن علی بن اسماعیل، المحکم و المحیط ...
  • ابن فارس، ابوالحسین احمد، معجم مقاییس اللغه، تحقیق عبدالسلام محمد ...
  • ابن منظور افریقی مصری، ابوالفضل جمال الدین محمد بن مکرم، ...
  • ازهری، ابومنصور محمد بن احمد، تهذیب اللغه، بیروت، دار احیاء ...
  • انصاری قرطبی، ابوعبدالله محمد بن احمد بن ابی بکر، الجامع ...
  • بغوی، ابومحمد حسین بن مسعود، معالم التنزیل فی تفسیر القرآن ...
  • بیضاوی، ناصرالدین ابوالخیر عبدالله بن عمر بن محمد شیرازی شافعی، ...
  • پیشگر، زری، «جلوه های اسراف از دیدگاه قرآن» فصلنامه بینات، ...
  • تیمی بصری قیروانی، یحیی بن سلام، تفسیر یحیی بن سلام، ...
  • ثعلبی نیشابوری، ابواسحاق احمد بن محمد بن ابراهیم، الکشف و ...
  • جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمن، درج الدرر فی تفسیر القرآن العظیم، ...
  • جوهری، ابونصر اسماعیل بن حماد، الصحاح، تاج اللغه و صحاح ...
  • چندلر، دانیل، مبانی نشانه شناسی، ترجمه مهدی پارسا، تهران، اسوه، ...
  • حسینی موسوی جزائری، سیدنورالدین بن نعمهالله، فروق اللغات فی التمییز ...
  • حسینی واسطی زبیدی، محب الدین ابوفیض سیدمحمدمرتضی بن محمد، تاج ...
  • خوانساری، محمد، منطق صوری، تهران، آگاه، ۱۳۷۵ ش ...
  • دینوری، ابومحمد عبدالله بن محمد بن وهب، تفسیر ابن وهب ...
  • دینه سن، آنه ماری، درآمدی بر نشانه شناسی، ترجمه مظفر ...
  • رازی جصاص، ابوبکر احمد بن علی، احکام القرآن، تحقیق محمد ...
  • رازی زاده، علی، علی عباسی، و سیدابوالقاسم حسینی ژرفا، «فرایند ...
  • راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، ...
  • سمرقندی، ابولیث نصر بن محمد، تفسیر السمرقندی المسمی بحرالعلوم، بیروت، ...
  • شعیری، حمیدرضا، «روش مطالعه گفته ای و گفتمانی در حوزه ...
  • شهابی، محمود، رهبر خرد، تهران، خیام، ۱۳۶۴ ش ...
  • بررسی تاثیر رفتارهای سه گانه (بخل، میانه روی و اسراف) بر خلاقیت [مقاله ژورنالی]
  • صادقی مال امیری، منصور، «تحلیل نتایج رفتار (بخل، میانه روی ...
  • طبرسی، امین الاسلام ابوعلی فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، ...
  • طبرسی، امین الاسلام ابوعلی فضل بن حسن، مجمع البیان فی ...
  • طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، جامع البیان عن تاویل آی ...
  • طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین، چاپ سوم، تهران، کتاب ...
  • طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق ...
  • عباسی، علی، «کارکرد روایی (مربع معنایی) در تابلوهای "نماز"، "مجنون"، ...
  • عبداللهی، محمداسماعیل، «اسراف و مقابله با آن از منظر قرآن ...
  • فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، ...
  • فراء، ابوزکریا یحیی بن زیاد، معانی القرآن، قاهره، الهیئه المصریه ...
  • فراهیدی، ابوعبدالرحمن خلیل بن احمد، کتاب العین، تحقیق مهدی مخزومی ...
  • فیض کاشانی، محمدمحسن بن شاه مرتضی، تفسیر الصافی، تحقیق حسین ...
  • قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، تصحیح و تعلیق و ...
  • گیرو، پی یر، نشانه شناسی، ترجمه محمد نبوی، تهران، آگه، ...
  • ماتریدی، ابومنصور محمد بن محمد بن محمود، تاویلات اهل السنه ...
  • مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، وزارت فرهنگ ...
  • مصلایی پور یزدی، عباس، و سعیده عدالت مهر، «پیامدهای اسراف ...
  • مقری فیومی، احمد بن محمد بن علی، المصباح المنیر فی ...
  • مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱ ...
  • مکی بن حموش، ابومحمد مکی بن ابی طالب حموش قیسی، ...
  • موسی، حسین یوسف، و عبدالفتاح صعیدی، الافصاح فی فقه اللغه، ...
  • میبدی، ابوالفضل رشیدالدین احمد بن ابی سعد محمد بن احمد، ...
  • نحاس، ابوجعفر احمد بن محمد، معانی القرآن الکریم، تحقیق محمدعلی ...
  • Greimas, Algirdas Julien & Joseph Courtâes, Semiotics and Language: An ...
  • Hébert, Louis, “The Semiotic Square,” in: Louis Hébert (dir.), Signo ...
  • Martin, Bronwen & Felizitas Ringham, Key Terms in Semiotics, Great ...
  • نمایش کامل مراجع