ارزیابی نظریه جابری در تغییر عصری گفتمان قرآن

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 37

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_KALM-10-19_012

تاریخ نمایه سازی: 22 فروردین 1403

چکیده مقاله:

محمد عابد جابری، یکی از نوگرایان معاصر عرب است که با تاثیرپذیری از اندیشمندان فرانسوی و با تکیه بر روش­های نوین پژوهشی، به ویژه در حوزه معرفت­شناسی، به انتقاد از متون اسلامی، از جمله قرآن پرداخته است. با توجه به آسیب­هایی که رویکرد انتقادی وی درباره قرآن دارد، تحقیق پیش رو بر آن شد تا با روش توصیفی، تحلیلی به تبیین و نقد مبانی و دیدگاه­های وی درباره تغییر عصری گفتمان قرآن بپردازد. طبق بررسی انجام شده، دیدگاه­های جابری در دو حوزه مبانی و دیدگاه عبارت اند از: ۱. بین متون غیر هم عصر، گسست معرفتی وجود دارد؛ ۲. لازم است، با قرار دادن هر متن در بستر تاریخی خود، به کشف ساختار اجتماعی و سیاسی مولد گفتمان آن متن و در نهایت به قرائت انتقادی از گفتمان آن اهتمام ورزید؛ ۳. قرآن به حسب شرایط محیطی جامعه عرب نازل شده است؛ ۴. مفاهیم و اندیشه­های قرآن بر اساس عرف عام و عربی فهم می شود؛ ۴. احکام قرآن با گذر زمان قابل تغییرند. مبانی و دیدگاه­های مذکور از جهات عدم قطعیت وجود گسست در ساختارهای معرفتی، هم­نوایی با اندیشه های جبرگرایانه، اتکا به پیش فرض­های اومانیسمی، عدم تاثیرپذیری قرآن از شرایط محیطی به رغم توجه به آن، اشتمال قرآن بر مفاهیم و اندیشه­هایی نو و بدیع و دایر مدار مصلحت و حکمت بودن احکام قرآن در همه اعصار نقد می­شود.

نویسندگان

محمد درگاه زاده

استادیار گروه دروس عمومی و معارف دانشگاه بناب

صفر نصیریان

دانش آموخته مدرسی معارف اسلامی پردیس فارابی دانشگاه تهران

امید امیدیان

دانش آموخته دکتری مدرسی معارف اسلامی، دانشگاه قم.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کری ...
  • جکسون، روی و دیگران(۱۳۹۱)، فلسفه علم(از کتاب فهم فلسفه)، ترجمه ...
  • ابن قیم(۱۹۷۵)، اغاثه اللهفان، بیروت: دار المعرفه ...
  • ابی نادر، نایله(۲۰۰۸)، التراث و المنهج بین ارکون و الجابری، ...
  • جابری، محمد عابد(۱۳۷۹)، «تبیین ساختار عقل عربی در گفتگو با ...
  • عبداللطیف، کمال(۲۰۰۲)، نقد العقل ام عقل التوافق، لاذقیه: دارالحوار ...
  • صادقی، رضا(۱۳۹۴)، آشنایی با فلسفه علم معاصر، تهران: سمت ...
  • جابری، محمد عابد(۱۹۹۱) ، التراث و الحداثه: دراسات و مناقشات، ...
  • (۱۹۹۳)، بنیه العقل العربی: دراسه تحلیلیه نقدیه لنظم المعرفه فی ...
  • (۱۹۹۴)، مدخل الی فلسفه العلوم، بیروت: مرکز دراسات الوحده العربیه ...
  • (۱۹۹۹)، الخطاب العربی المعاصر: دراسه تحلیلیه نقدیه، بیروت: مرکز دراسات ...
  • (۲۰۰۴)، الاسلام و الحداثه و الاجتماع السیاسی، بیروت: مرکز دراسات ...
  • (۲۰۱۳)، مدخل الی القرآن الکریم فی التعریف بالقرآن، چ۴، بیروت: ...
  • (۲۰۰۸)، فهم القرآن الحکیم؛ التفسیر الواضح حسب ترتیب النزول، بیروت: ...
  • هال، استیوئرت(۱۳۹۳)، معنا، فرهنگ و زندگی اجتماعی، ترجمه احمد گل ...
  • شبدینی پاشاکی، محمد و دیگران(۱۳۹۵)، گفتمان های دینی، شیوه­ها و ...
  • دارمی، عبدالله بن عبدالرحمن(۱۴۲۱)، مسند الدارمی المعروف بسنن الدارمی، ریاض: ...
  • دامن پاک مقدم، ناهید(۱۳۸۰)، بررسی نظریه عرفی بودن زبان قرآن، ...
  • رضایی اصفهانی، محمدعلی(۱۳۸۷)، منطق تفسیر قرآن. قم: جامعه المصطفی` العالمیه ...
  • سلامی، زهرا، سید محمدعلی ایازی و مهرداد عباسی(۱۳۹۸)، «رویکرد تاریخی ...
  • طباطبایی، سید محمدحسین(۱۳۹۰ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: موسسه الاعلمی ...
  • علی اکبرزاده، حامد و مصطفی سلطانی(۱۳۹۴)، «محمد ارکون و کاربست ...
  • علی­زهره، احمد(۲۰۰۹)، العقل العربی بنیه و بناء، دراسه نقدیه لمشروع ...
  • فقهی زاده، عبدالهادی، محمد هادی امین ناجی و محمد تقی ...
  • مالکی، محمد(۱۳۹۴)، «بازخوانی سنت و روش­شناسی آن در اندیشه های ...
  • منصورزاده، محمدباقر و زهرا مسعود(۱۳۹۶)، «بررسی مبانی اندیشه­های سیاسی در ...
  • مهدوی راد، محمدعلی(۱۳۹۱)، «قصه های قرآن در نگاه محمد عابد ...
  • میری، سید محسن(۱۳۸۹)، «تحلیل و بررسی عقل عربی از منظر ...
  • میرزازاده، فرامرز(۱۳۹۶)، «تاریخ گرایی و ساختارگرایی در اندیشه محمد عابد ...
  • میلز، سارا(۱۳۸۸)، گفتمان، ترجمه فتاح محمدی، زنجان، هزاره سوم ...
  • نوری، حسین بن محمدتقی(۱۴۰۸)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: ...
  • واعظی، احمد(۱۳۹۰)، نظریه تفسیر متن، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ...
  • وصفی، محمدرضا(۱۳۸۷)، نومعتزلیان؛ گفتگوی انتقادی با نصر حامد ابوزید، عابد ...
  • هریس، روی(۱۳۸۱)، زبان سوسور و ویتگنشتاین، ترجمه اسماعیل فقیه، تهران: ...
  • نمایش کامل مراجع