ارزیابی گزارش های تشبیه و تجسیم شیعیان نخستین دوازده امامی (با تاکید بر مومن الطاق، هشام بن حکم و هشام بن سالم)

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 37

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_KALM-10-19_001

تاریخ نمایه سازی: 22 فروردین 1403

چکیده مقاله:

مسئله این پژوهش، ارزیابی گزارش های انتساب تشبیه و تجسیم به شیعیان نخستین دوازده امامی است که از میان این شیعیان، مومن الطاق، هشام بن حکم و هشام بن سالم به تشبیه و تجسیم منتسب شده اند. با توجه به قرابت و ارتباط شیعیان نخستین با امامان معصومD و اهمیت فوق­العاده مسئله تشبیه و تجسیم در خداشناسی، پژوهش حاضر در صدد است با روش توصیفی تحلیلی به ارزیابی گزارش های فریقین بپردازد. یافته های تحقیق نشانگر این است که گزارش های اهل سنت دراین باره، متعارض بوده و گزارش های منابع شیعه، علاوه بر ضعف سندی و دلالی، در تقابل با گزارش های معتبر ی در نفی تشبیه و تجسیم از آنان قرار دارد. به نظر می رسد مومن الطاق و هشامین که اهل تامل در مسائل کلامی بودند، سعی در تبیین دقیق ذات و صفات الهی و حل تعارضاتی همچون احادیث «صورت آفرینش آدم» داشته و به خلاف تلقی خام تشبیهی، معنای دقیق تری در تبیین ذات و صفات الهی منظور آنان بوده است.

کلیدواژه ها:

تشبیه ، تجسیم ، شیعیان نخستین دوازده امامی ، مومن الطاق ، هشام بن حکم ، هشام بن سالم

نویسندگان

سید محمد علیانسب

دانش آموخته دکتری مدرسی معارف اسلامی، گرایش قرآن و متون اسلامی و دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران

احمد سعدی

دانشیار گروه شیعه شناسی و مدرسی معارف دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران

حسن رضایی هفتادر

دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران

سید محمد موسوی مقدم

دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کری ...
  • ابن ابی ­الحدید، عبدالحمید(۱۴۰۴)، شرح نهج البلاغه، قم: کتابخانه آیت ...
  • ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم(۱۴۱۶)، مجموع الفتاوی، مدینه منوره، مجمع ...
  • ابن داود، حسن بن علی(۱۳۴۲)، کتاب الرجال، تهران: انتشارات دانشگاه ...
  • ابن غضائری، احمد بن حسین(۱۳۶۴)، کتاب الضعفاء، قم: دارالحدیث ...
  • ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم(۱۴۱۹)، تاویل مختلف الحدیث، بیروت: المکتب ...
  • ابن ندیم، محمد بن اسحاق(۱۴۱۷)، الفهرست، بیروت: دارالمعرفه ...
  • ابوحیان توحیدی، علی بن محمد(۱۴۰۸)، البصائر و الذخائر، بیروت: دار ...
  • استرآبادی، ملامحمد امین(۱۴۰۳)، الحاشیه علی اصول الکافی، قم: دار الحدیث ...
  • اسعدی، علیرضا(۱۳۹۰)، «نقد و بررسی انتساب تشبیه و تجسیم به ...
  • اسفراینی، شهفور بن طاهر(۱۴۰۳)، التبصیر فی الدین و تمییز الفرقه ...
  • اشعری، ابوالحسن(۱۹۸۰م)، مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، تصحیح هلموت ریتر، ...
  • بغدادی، عبدالقاهر(۱۹۷۷م)، الفرق بین الفرق وبیان الفرقه الناجیه، بیروت: دارالآفاق ...
  • پاکتچی، احمد(۱۳۸۱)، «اندیشه های کلامی در سده های ۲ و۳ق ...
  • (۱۳۹۳)، «احادیث آفرینش آدم علی صورته: چالش های فهم در ...
  • حسینی، سیدمحمدرضا(۱۴۱۰)، «مقوله جسم لا کالاجسام بین موقف هشام بن ...
  • حلی، حسن بن یوسف(۱۴۱۷)، خلاصه الاقوال فی معرفه الرجال، قم: ...
  • خزار، علی بن محمد(۱۴۰۱ق)، کفایه الاثر فی النص علی الائمه ...
  • خیاط، ابوالحسین(بی تا)، الانتصار و الرد علی ابن راوندی الملحد، ...
  • رضایی هفتادر، حسن(۱۳۹۲)، «بررسی آرای ریچارد مارتین درباره تجسیم»، فلسفه ...
  • سیدمرتضی، علی بن حسین(۱۴۱۰)، الشافی فی الامامه، تهران: موسسه الصادق ...
  • شبیری، سیدجواد(۱۳۹۱)، «رجال غضائری و بررسی یونس بن ذبیان»، منتشر ...
  • شهرستانی، ابوالفتح(۱۳۴۶)، الملل و النحل، قم: نشر شریف رضی ...
  • صدرا، محمد بن ابراهیم(۱۳۸۳)، شرح اصول الکافی، تهران: موسسه مطالعات ...
  • صدوق، محمد بن علی(۱۳۹۸)، التوحید، قم: جامعه مدرسین ...
  • طوسی، محمد بن حسن(۱۳۷۳)، رجال الطوسی، قم: موسسه النشر الاسلامی ...
  • (۱۴۲۰)، فهرست کتب الشیعه و اصولهم و اسماء المصنفین و ...
  • عطاردی، عزیزالله(۱۴۰۹)، مسند الامام الکاظم ابی الحسن موسی بن جعفرG، ...
  • قزوینی، خلیل بن غازی(۱۳۸۷)، صافی در شرح کافی، قم: دارالحدیث ...
  • کراجکی، محمد بن علی(۱۴۱۰)، کنز الفوائد، قم: دار الذخائر ...
  • کریمی، مهدی(۱۳۹۸)، «واکاوی اندیشه توحیدی هشام بن سالم جوالیقی»، شیعه ...
  • کشی، محمد بن عمر(۱۴۰۹)، اختیار معرفه الرجال، مشهد: موسسه نشر ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب(۱۴۰۷)، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه ...
  • گرامی، سید محمد هادی(۱۳۹۱)، «بازشناسی جریان هشام بن حکم در ...
  • مامقانی، عبدالله(۱۴۳۱)، تنقیح المقال فی علم الرجال، قم: موسسه آل ...
  • مجلسی، محمد باقر(۱۴۰۴)، مرآه العقول فی شرح اخبار آل الرسولD، ...
  • (۱۴۰۶)، ملاذ الاخیار فی فهم تهذیب الاخبار، قم: کتابخانه آیه ...
  • (۱۴۰۳)، بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهارD، بیروت: دار ...
  • مفید، محمد بن محمد(۱۴۱۳)(الف)، الفصول المختاره من العیون و المحاسن، ...
  • (۱۴۱۳)(ب)، الحکایات فی مخالفات المعتزله من العدلیه، قم: کنگره شیخ ...
  • مقدسی، مطهر بن طاهر(بی تا)، البدء و التاریخ، قاهره: مکتبه ...
  • نجاشی، احمد بن علی(۱۳۶۵)، فهرست اسماء مصنفی الشیعه، قم: موسسه ...
  • Martin, Richard, ۲۰۰۱, »Anthropomorphism«, Encyclopaedia of the Quran, Edited by ...
  • نمایش کامل مراجع