اوضاع امنیتی و انتظامی دوران شاه سلیمان صفوی(از سال ۱۰۸۰ تا سال ۱۱۰۰ق)

بر خلاف باور برخی از محققین تاریخ که معتقدند صفویه بعد از شاه عباس دوم و از زمان حکومت شاه سلیمان صفوی از هر لحاظ به ویژه از لحاظ نظامی و انتظامی در سراشیب سقوط قرار گرفت؛ به نظر می­رسد در صورت مطالعه دقیق تر منابع می توان تا حدی به نتیجه متفاوتی دست یافت. در دوره شاه سلیمان، ایران در حوزه­های مختلف نظیر اقتصاد، سیاست خارجی، نظام اداری و سازمان نظامی و انتظامی شاهد تحولی چشمگیر گردید. این تحول اگرچه مدیون لیاقت و کاردانی شیخ علیخان زنگنه وزیر اعظم معروف صفویه بود که خود فرمانده نظامی نیز به شمار می­رفت؛ ولی بی تردید لیاقت و شایستگی شاه سلیمان را نباید نادیده گرفت.این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه مطالعات اسنادی انجام شده و در پی پاسخگویی به این سوال است که آیا در دوره شاه سلیمان صفوی تداوم روند تعقیب سیاست شاه عباس اول در زمینه ایجاد یک ارتش ثابت و مواجب بگیر به تقویت نظامی و انتظامی ایران منجر شد و آیا این روند موجب افزایش امنیت در مرزها و در داخل ایران شده است؟نتایج این پژوهش حاکی از آن است که: تعداد نفرات سپاهیان مواجب بگیر در دوره شاه سلیمان به حداکثر ممکن در دوره صفویه رسید. توپخانه مجددا احیا و ساخت انواع سلاح­های آتشین رشد چشمگیری یافت. تعداد نفرات قوللر و تفنگچیان افزایش یافت و تربیت مستمر غلامان برای امور نظامی در مرکز با قوت بیشتر ادامه­یافت. این ارتش که از طریق تعلیم و تجهیز با سلاح­های آتشین تقویت شده بود نه تنها روس­ها یا  عثمانی ها را از خیال حمله به ایران باز داشت بلکه شورش کلیه قبایل نظیر بلوچ­ها، ترکمن­ها و کردها در نقاط مختلف ایران را دفع نمود.