علل و زمینه های احیای قانون نظام وظیفه در اوایل سلطنت محمدرضاشاه پهلوی

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 39

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_HIRJRL-9-33_004

تاریخ نمایه سازی: 25 فروردین 1403

چکیده مقاله:

انتقال قدرت از رضاشاه به محمدرضا پهلوی که به دنبال هجوم متفقین به ایران اتفاق افتاد، خسارات زیادی به کشور زد. ارتش و رکن اصلی آن (سربازان وظیفه) هم به مانند دیگر بخش­های جامعه تحت تاثیر این رخداد قرار گرفت و نتوانست به وظیفه تاریخی خود در دفاع از خاک میهن عمل کند؛ اما نظر به اهمیت و ضرورت وجود ارتش و سربازان وظیفه به عنوان ابزاری برای اعمال اقتدار و سرکوب مخالفت­های احتمالی در حکومت­های اقتدارگرا، رجال سیاسی و نظامی در کابینه­های فروغی، قوام و سهیلی را بر آن داشت تا نهاد ارتش را احیا و قانون نظام وظیفه اصلاح و مجدد اجرا گردد. بررسی این رخداد، مسئله تحقیق حاضر است. این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی و تکیه بر اسناد، مذاکرات و قوانین مجلس و خاطرات به واکاوی وضعیت ارتش و اقدامات دولت برای احیای آن و اجرای دوباره قانون نظام وظیفه در آغاز دهه ۱۳۲۰ش می­پردازد. پرسش اصلی مقاله این است که الزامات و بسترهای احیای قانون نظام وظیفه در ابتدای سلطنت پهلوی دوم چه بود؟ یافته­ها نشان می­دهد که گرچه ارتش در برابر تحولات شهریور ۱۳۲۰ موضع انفعالی گرفت، اما نیاز حکومت به قوای نظامی دائمی و وجود ارتش به مثابه نهادی بازدارنده، ابزاری برای مقابله با خطرات احتمالی و سرکوب ناامنی­، منجر به اصلاح و اجرای قانون نظام وظیفه و سربازگیری شد و کابینه­های این دوره اقدامات زیادی در راستای احیا و ترمیم ارتش، قانون سربازی و بهبود وضعیت سربازان انجام دادند.

نویسندگان

کوروش فتحی

استادیار گروه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی دانشگاه فرهنگیان پردیس حکیم فردوسی البرز

مسعود آدینه وند

دانش آموخته دکترای تاریخ ایران بعد از اسلام.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • کتاب فارسیآبراهامیان، یرواند (۱۳۸۸)، ایران بین دو انقلاب، ترجمه محمدابراهیم ...
  • آشوری، داریوش (۱۳۸۸)، دانشنامه سیاسی، تهران، مروارید ...
  • ارفع، حسن (۱۳۹۵)، در خدمت پنج سلطان، ترجمه مانی صالحی، ...
  • استوارت، ریچادر. ا (۱۳۷۰)، در آخرین روزهای رضاشاه، ترجمه عبدالرضا ...
  • اسمیت، آنتونی (۱۳۹۱)، ناسیونالیسم و مدرنیسم، ترجمه کاظم فیروزمند، تهران، ...
  • اسنادی از اشغال ایران در جنگ جهانی دوم، (۱۳۸۹)، ج ...
  • امیراحمدی، احمد (۱۳۷۳)، خاطرات نخستین سپهبد ایران، به کوشش غلامحسین ...
  • بشیریه، حسین (۱۳۷۴)، جامعه­شناسی سیاسی، تهران، نی ...
  • پوجی، جان فرانکو (۱۳۸۰)، تکوین دولت مدرن، ترجمه بهزاد باشی، ...
  • رزم­آرا، علی (۱۳۸۲)، خاطرات و اسناد سپهبد حاج علی رزم ...
  • ریاحی، منوچهر (۱۳۷۱)، سراب زندگی، تهران، انتشارات تهران ...
  • ریشار، جان (۱۳۶۹)، ایران و اقتباس­های فرهنگی شرق از مغرب ...
  • ستایش، محمود (۱۳۸۲)، برگی از تاریخ معاصر ایران، تهران، ورجاوند ...
  • سینایی، وحید (۱۳۸۴)، دولت مطلقه، نظامیان و سیاست در ایران ...
  • عظیمی، فخرالدین (۱۳۷۰)، بحران دموکراسی در ایران: ۱۳۳۲-۱۳۲۰ش، ترجمه عبدالرضا ...
  • فوران، جان (۱۳۹۲)، مقاومت شکننده، ترجمه احمد تدین، تهران، رسا ...
  • قدیمی، ذبیح­الله (۱۳۲۶). تاریخ ۲۵ ساله ارتش شاهنشاهی ایران، تهران، ...
  • کاظمی، محمد و البرز، منوچهر، (۱۳۵۵)، تاریخ پنجاه ساله نیروی ...
  • کرونین، استفانی (۱۳۹۴)، ارتش و دولت­سازی در خاورمیانه، ترجمه غلامرضا ...
  • کسروی، احمد (۱۳۲۳)، افسران ما، تهران: بی­جا ...
  • گیدنز، آنتونی (۱۳۸۷)، جامعه­شناسی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران، نی ...
  • مویدامینی، داود (۱۳۲۱)، از سوم تا بیست و پنجم شهریور ...
  • می­یر، پیتر (۱۳۷۱)، جامعه­شناسی ارتش و جنگ، ترجمه علیرضا ازغندی ...
  • نجاتی، غلامرضا (۱۳۷۷)، تاریخ سیاسی بیست وپنج ساله ایران، ج ...
  • نحوه سربازگیری و آموزش در ارتش شاهنشاهی (۱۳۵۹)، تهران، خلق ...
  • وینسنت، اندرو (۱۳۷۱)، نظریه­های دولت، ترجمه حسین بشیریه، تهران، نی ...
  • هالستی، کی. جی (۱۳۸۰)، مبانی تحلیل سیاست بین­الملل، ترجمه بهرام ...
  • وضعیت و جایگاه اجتماعی نظامیان در دوره پهلوی اول و تاثیر آن بر واقعه شهریور 1320 [مقاله ژورنالی]
  • مذاکرات و قوانین مجلسمشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره سیزدهم، جلسه ...
  • مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره سیزدهم، جلسه ۶۷، سه ...
  • مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره سیزدهم، جلسه ۶۸، یکشنبه ...
  • مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره سیزدهم، جلسه ۸۷، سه ...
  • مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره سیزدهم، جلسه ۱۲۸، سه­شنبه ...
  • مجموعه قوانین و مصوبات دوره پنجم قانون گذاری (۱۳۵۰)، تهران، ...
  • مجموعه قوانین و مصوبات دوره سیزدهم قانون گذاری (۱۳۲۱)، تهران، ...
  • انگلیسیDoob, Ieniard (۱۹۶۹), Patriotism and Nationalism, New haven and London, ...
  • Heywood, Andrew (۲۰۰۰), Key concepts in politics, London, Mac Milan ...
  • Thomas (۲۰۰۸), Citizens, Soldiers and National Armies: Military Service in ...
  • نمایش کامل مراجع