زمینه ها و روند تاسیس دفتر ویژه اطلاعات در دوره سلطنت محمدرضا پهلوی

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 59

فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_HIRJRL-8-31_004

تاریخ نمایه سازی: 25 فروردین 1403

چکیده مقاله:

تاسیس نهادهای اطلاعاتی و امنیتی در دوره پهلوی یکی از ابزارهای مهم اعمال قدرت به شمار می رفت. محمدرضا شاه با الگوبرداری از سازمان های اطلاعاتی آمریکا (CIA) و انگلیس (MI۶) درصدد بود که در کوتاه ترین زمان از تحولات داخلی کشور اطلاع یابد و با این هدف، چندین سازمان به وجود آورد. از جمله این نهادها، دفتر ویژه اطلاعات بود که در سال ۱۳۳۸ش. زیر نظر سپهبد حسین فردوست تشکیل شد. مقاله حاضر با روش توصیفی و تاریخی و تکیه بر اسناد و منابع کتابخانه ای و خاطرات، درصدد پاسخ دادن به این پرسش بوده که چه عللی باعث شکل گیری دفتر ویژه اطلاعات در دوره سلطنت محمدرضا پهلوی گردید؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که شتاب روزافزون تحولات داخلی، گسترش ناکارآمدی نظام اداری، افزایش فساد و رشوه خواری در میان کارگزاران دولتی، لزوم شناسایی و سرکوب مخالفان حکومت پهلوی و انتقادات بین المللی از وضعیت ایران، شاه را بر آن داشت که برای رفع موانع سلطنت، اعمال اقتدار همه جانبه در کشور، کاهش نارضایتی های عمومی از فساد دولتمردان، کشف و سرکوب مخالفت ها و نیروهای دردسرساز، در کنار ساواک، سازمان بازرسی و دیگر نهادهای بزرگ اطلاعاتی – امنیتی، دفتر ویژه اطلاعات را ایجاد کند تا بر کل سیستم اطلاعاتی و امنیتی کشور نظارت نماید.

نویسندگان

مصطفی جوان

دکترای تاریخ دانشگاه خوارزمی

حسین احمدی

PhD in History. Cultural History Researcher

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • منابعاسنادسازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، ش سند ۲۷۰۱/۲۹۳ ...
  • مرکز اسناد موسسه مطالعات تاریخ معاصر، ش بازیابی ۰-۳۸-۹۹۹-۱۴۵ د، ...
  • مرکز اسناد انقلاب اسلامی، شماره بازیابی ۴۴۰۶۸، صص ۱ و ...
  • روزنامه و مجلاتاطلاعات، شماره ۹۷۴۲، سه شنبه ۲۹ مهر ۱۳۳۷، ...
  • آبراهامیان، یرواند. (۱۳۸۴)، تاریخ ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد ...
  • آبراهامیان، یرواند. (۱۳۸۹)، تاریخ ایران مدرن، ترجمه محمدابراهیم فتاحی، تهران: ...
  • آرامش، احمد. (بی­تا)، پیکار با اهریمن، به کوشش خسرو آرامش، ...
  • آمار کارمندان دولت. (۱۳۳۵)، وزارت کشور: آمار عمومی، تهران: سازمان ...
  • اساسنامه و آئین­نامه­ی سازمان بازرسی شاهنشاهی. (۱۳۳۹). بی­جا: بی­نااستمپل، جان. ...
  • ایران در بند. (۱۳۶۹). ترجمه و تنظیم دانشجویان پیرو خط ...
  • الموتی، مصطفی. (۱۳۶۹). ایران عصر پهلوی (آریامهر در اوج قدرت)، ...
  • انوشیروانی، حسین. (۱۳۷۸). کودتای نافرجام، تهران، انتشارات محیط ...
  • بزرگمهر، اسفندیار. (۱۳۸۲). کاروان عمر، تهران، سخن ...
  • بیل، جیمز. (۱۳۷۱). شیر و عقاب، ترجمه فروزنده برلیان (جهانشاهی)، ...
  • ثابتی، پرویز. (۱۳۹۰). در دامگه حادثه، گفتگو با عرفان ­قانعی­فرد، ...
  • خطیبی، حسین. (۱۳۸۲). رنج رایگان: خاطرات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ...
  • دلانوا، کریستین. (۱۳۷۱)، ساواک، ترجمه عبدالحسین نیک­گهر، تهران: طرح نو ...
  • ذبیح، سپهر. (۱۳۷۰). ایران در دوره دکتر مصدق، ترجمه محمد ...
  • زیبایی، علی. (۱۳۴۳). تاریخ کمونیزم در ایران، تهران: بی­نا ...
  • سفری، محمدعلی. (۱۳۷۳). قلم و سیاست، ج ۳، تهران: نامک ...
  • سینایی، وحید. (۱۳۸۴). دولت مطلقه، نظامیان و سیاست در ایران ...
  • شاهدی، مظفر. (۱۳۸۹). افول مشروطیت، زندگینامه­ی سیاسی دکتر منوچهر اقبال، ...
  • شاهدی، مظفر. (۱۳۸۶). ساواک، تهران، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران ...
  • صفایی، ابراهیم. (۱۳۷۳). زندگینامه سپهبد زاهدی، تهران: علمی ...
  • صمیمی، مینو. (۱۳۹۱). پشت پرده تخت طاووس، ترجمه حسین ابوترابیان، ...
  • فاروقی، احمد، لوروریه، ژان. (۱۳۵۸). ایران بر ضد شاه، ترجمه ...
  • فردوست، حسین. (۱۳۷۰). ظهور و سقوط سلطنت پهلوی: خاطرات ارتشبد ...
  • کاظمی، محمد و البرز، منوچهر. (۱۳۵۵). تاریخ پنجاه ساله نیروی ...
  • کدی، نیکی. (۱۳۸۶). ریشه­های انقلاب ایران، ترجمه عبدالرحیم گواهی، تهران: ...
  • گازیوروسکی، مارک. جی. (۱۳۷۲). سیاست خارجی آمریکا و شاه، ترجمه ...
  • گازیوروسکی، مارک. ج. (۱۳۹۸)، کودتای ایرانی: ۲۸ مرداد، قرنی، نوژه، ...
  • گاهنامه پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی، (۱۳۵۵)، ج ۳، تهران سهیل ...
  • گراهام، رابرت. (۱۳۵۸). ایران سراب قدرت، ترجمه فیروز فیروزنیا، تهران: ...
  • گلشائیان، عباسقلی. (۱۳۷۷). گذشته­ها و اندیشه­های زندگی: خاطرات من، ج ...
  • مبصر، محسن. (۱۳۹۰)، خاطرات سپهبد محسن مبصر، گفتگوی حبیب لاجوردی ...
  • مجموعه تالیفات، نطق ها، پیام ها، مصاحبه ها و بیانات ...
  • مجموعه قوانین و مصوبات دوره هشتم تقنینیه. ۱۳۱۲. تهران: مجلس ...
  • مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹، جلسه ۲۴۰، ص ...
  • مقصودی، مجتبی. (۱۳۸۰). تحولات سیاسی اجتماعی ایران ۱۳۲۰ ۱۳۵۷ ش، ...
  • نتایج آمارگیری کارمندان دولت. (۱۳۴۲). تهران: سازمان برنامه، مرکز آمار ...
  • نجاتی، غلامرضا (۱۳۷۷). تاریخ سیاسی بیست وپنج ساله ایران، ج ...
  • نجاتی، غلامرضا. (۱۳۷۳). ماجرای کودتای سرلشگر قر­نی، تهران: رسا ...
  • نراقی، احسان. (۱۳۷۲). از کاخ شاه تا زندان اوین، (سعید ...
  • نراقی، احسان. (۱۳۸۱). آن حکایت ها (گفتگو و نقد هرمزکی ...
  • وزیرنیا، مهدی. (۱۳۵۳). سازمان­های اداری ایران، تهران: دانشکده علوم اداری ...
  • هلیدی، فرد. (۱۳۵۸). ایران: دیکتاتوری و توسعه، ترجمه محسن یلفانی ...
  • همبلی، گاوین. (۱۳۷۵). «خودکامگی پهلوی: محمدرضاشاه»، سلسله پهلوی و نیروهای ...
  • Binder, Leonard. (۱۹۶۲). Iran: Political Development in a Changing Society, ...
  • نمایش کامل مراجع