تحلیل مولفه ای مفهوم «فاحشه» در قرآن کریم با واکاوی ریشه شناسی تاریخی و روابط هم نشینی

فاحشه از واژه های حوزه معنایی مفهوم گناه در قرآن کریم است. برای تبیین هر مفهوم در نظام معنایی قرآن کریم علاوه بر تمرکز بر با هم آیندهای آن التفات به معنای واژه در زبان های سامی از اهمیت خاصی برخوردار است که در این راستا ریشه شناسی تاریخی خودنمایی خواهد کرد. این مطالعه عهده دار تبیین و تدقیق معنای فاحشه در قرآن کریم با روش های معناشناسی است که تاکنون با رویکرد جامع معناشناسانه به آن پرداخته نشده و جایگاه آن در نظام معنایی قرآن تبیین نشده است. ریشه شناسی کاربست این ریشه را در معانی «از حد گذراندن و سبقت نمودن» و «کندی و تاخیر کردن» در زبان های اکدی، آرامی و عبری نشان می دهد. لغت شناسان متقدم نیز خروج از اعتدال را در معنای آن یاد کرده اند. به تدریج مفهوم گناهان قبیح در آراء لغت شناسان متاخر و معاصر براساس مصداق فاحشه در قرآن کریم دیده می شود. بررسی روابط هم نشینی و جانشینی سه مولفه اصلی فاحشه را نمایان می سازد: درک فاعل به قبح عمل، دوگونه بودن فاحشه و لزوم بسترسازی برای ارتکاب آن در جامعه مسلمین. بافت معنایی فاحشه حکایت از قدرت بازدارنگی نماز، برهان و اخلاص در ارتکاب فاحشه دارد.