عدالت جنسیتی و رویکرد فقهی مطلوب در عرصه حکمرانی

عدالت جنسیتی لزوما مستلزم حقوق و تکالیف برابر نیست اما نابرابری در این میان نیازمند توجیه است. به همین دلیل توجه به عدالت جنسیتی در سطح ادراکی ضرورت می یابد. مسئله اصلی این مقاله این است که کامل ترین رویکرد فقهی در عرصه حکمرانی در مواجهه با ادراک عدالت جنسیتی کدام است. در این راستا به صورت کلی پنج رویکرد قابل رهگیری است. در رویکرد نخست احکام و تکالیف نابرابر به رسمیت شناخته می شوند و بدون ارائه هیچ توجیهی به تعبد در قبال آن ها دعوت می گردد. در رویکرد دوم نابرابری ها با رویکردی عقلی کلامی توجیه می گردند. در رویکرد سوم بدون تغییر در فتوای فقهی، تنها در عرصه حکمرانی از اعمال نابرابری ها جلوگیری می شود. در رویکرد چهارم با بازنگری در ادله با همان متد رایج فقهی در پاره ای از احکام نابرابر میان زن و مرد بازاندیشی می شود و فقیه به برخی از فتاوای برابرانگارانه دست می یابد و بالاخره در رویکرد پنجم با بازاندیشی در روش های استنباط، اصول و قواعد دستیابی به فتاوای فقهی تغییراتی می کنند. این مقاله با روش تحلیلی انتقادی رویکردهای پنج گانه فوق را می کاود و بر این باور است که کامل ترین رویکرد در این مقام، «رویکرد ترکیبی» است که به نحوی از غالب عناصر مذکور بهره می برد.