تاثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی بر فقر مسکن در ایران

مسکن یکی از ابعاد مهم فقر برای تامین نیاز ضروری سرپناه است که با سایر جنبه­های زندگی رابطه تنگاتنگی دارد. این موضوع در هدف ۱۱.۱ از اهداف توسعه پایدار به­ عنوان یک برنامه­ریزی جهانی بیان شده است. با توجه به اهمیت کاهش فقر در دولت­ها و دستیابی به توسعه پایدار جهت شناسایی دقیق مسئله در این مقاله براساس تعریف برنامه اسکان بشر سازمان ملل متحد به اندازه­گیری فقر مسکن و عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر بر آن در استان­های کشور طی دهه ۱۳۹۰ با استفاده از دو شاخص ترکیبی درصد خانوار عدم برخوردار از مسکن مقرون به صرفه و درصد خانوار ساکن در مسکن نامناسب در چهار مدل با دو برآوردگر گشتاور تعمیم یافته و حداقل مربعات کاملا اصلاح شده پرداخته است. نتایج نشان می­دهد استان­های تهران و البرز دارای بالاترین درصد خانوار با هزینه مسکن (اجاره) بیش از ۳۰ درصد هزینه خانوارشان هستند. استان­های هرمزگان و سیستان و بلوچستان دارای بالاترین درصد خانوار با حداقل دو محرومیت در ابعاد مسکن (دسترسی به آب، دسترسی به گاز، دسترسی به برق، دسترسی به سرویس بهداشتی، مکان زندگی کافی، مسکن بادوام) هستند. نتایج برآوردگر گشتاور تعمیم یافته تایید می­کند که متغیرهای اقتصادی درآمد اثر معکوس، قیمت مسکن و میزان متغیر وابسته سال قبل اثر مستقیم بر درصد خانوار عدم برخوردار از مسکن مقرون به صرفه و درصد خانوار ساکن در مسکن نامناسب دارند و متغیرهای اجتماعی اثر معناداری بر فقر مسکن ایران نداشتند. نتایج مدل حداقل مربعات کاملا اصلاح شده نشان می­دهد در بلند مدت قیمت مسکن و درآمد متغیرهای موثر بر فقر مسکن هستند.