تحلیل دیدگاه ها در تفسیر آیات ۶-۸ سوره الضحی و چندمعنایی آن با تکیه بر روایات تفسیری

سال انتشار: 1403
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 45

فایل این مقاله در 33 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_QHS-17-2_012

تاریخ نمایه سازی: 27 فروردین 1403

چکیده مقاله:

آیات ششم تا هشتم سوره ضحی در مقام بیان مواهب خاص خداوند بر پیامبر خاتم (ص)، تعدد فهم تفسیرنگاران را به دنبال داشته است. این تنوع و اختلاف برخاسته از واژگان کاربسته، ساختار جملات و البته چندمعنایی آیات سه­گانه است. چندمعنایی در آیات، انعکاس قدرت و حکمت خداوند در گزینش واژگان و چینش ساختارهایی است که سبب می­شود یک واحد زبانی در یک بار استعمال و در یک متن مشخص از معانی متعدد برخوردار گردد و بتوان همه آن معانی را به عنوان مراد پروردگار پذیرفت. نوشتار حاضر با هدف بررسی تفسیری آیات ششم تا هشتم سوره ضحی در گام اول به تبیین نظرگاه مفسران می­پردازد و سپس می­کوشد با تحلیل واژگان کاربسته و ساختار جملات و بررسی روایات تفسیری، مناسبت و موافقت این ­دو را در چندمعنایی آیات به اثبات رساند. نتایج این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی انجام شده است نشان می­دهد که روایات تفسیری در وفاق با مفردات و ساخت آیات مورد بحث، موید امکان خوانش­های مختلف و فهم معانی متعدد از آنها است.

نویسندگان

لیلا علیخانی

دانش آموخته دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه میبد، میبد، ایران.

احمد زارع زردینی

دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه میبد، میبد، ایران.

امیر جودوی

دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه یزد، یزد، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • آل غازی، عبدالقادر(۱۳۸۲ق)، بیان المعانی، دمشق: مطبعه الترقی ...
  • آلوسی، محمود بن عبدالله(۱۴۱۵ق)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم ...
  • ابن بابویه، محمد بن علی (۱۳۷۸ق)، عیون اخبار الرضا(ع)، تهران: ...
  • ابن بابویه، محمد بن علی (۱۳۸۵ش)، علل الشرایع، قم: کتابفروشی ...
  • ابن بابویه، محمد بن علی (۱۴۰۳ق)، معانی الاخبار، قم: دفتر ...
  • ابن جزی، محمد بن احمد(۱۴۱۶ق)، التسهیل لعلوم التنزیل، بیروت: شرکه ...
  • ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی(۱۴۲۲ق)، زاد المسیر فی علم التفسیر، ...
  • ابن عاشور، محمد طاهر(۱۴۲۰ق)، التحریر و التنویر، بیروت: موسسه التاریخ ...
  • ابن عطیه، عبدالحق بن غالب(۱۴۲۲ق)، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب ...
  • ابن فارس، احمد(۱۴۰۴ق)، معجم مقاییس اللغه، بی جا: مکتبه الاعلام ...
  • ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم(۱۴۱۱ق)، تفسیر غریب القرآن، بیروت: مکتبه ...
  • ابن هشام، عبدالملک(بی تا)، السیره النبویه، بیروت: دارالمعرفه ...
  • ابوالفتوح رازی، حسین بن علی(۱۴۰۸ق)، روض الجنان و روح الجنان، ...
  • اسعدی، محمد(۱۳۹۴ش)، سایه ها و لایه های معنایی، قم: بوستان ...
  • اشکوری، محمد بن علی(۱۳۷۳ش)، تفسیر شریف لاهیجی، تهران: دفتر نشر ...
  • الربیعی، علی عباس سلمان(۱۴۳۹ق)، «بلاغه لغه القرآن الکریم فی سوره ...
  • امیدعلی، احمد؛ خلیلی، فاطمه (۱۳۹۶ش)، «بررسی واژگان چندمعنا و اهمیت ...
  • بحرانی، هاشم بن سلیمان(۱۳۸۹ش)، ترجمه تفسیر روایی البرهان، ترجمه: رضا ...
  • بغوی، حسین بن مسعود(۱۴۲۰ق)، معالم التنزیل، بیروت: دار احیاء التراث ...
  • بیضاوی، عبدالله بن عمر(۱۴۱۸ق)، انوار التنزیل و اسرار التاویل، بیروت: ...
  • پاکتچی، احمد(۱۳۹۷ش)، ترجمه شناسی قرآن کریم، تهران: دانشگاه امام صادق(ع) ...
  • تستری، سهل بن عبدالله(۱۴۲۳ق)، تفسیر التستری، بیروت: دارالکتب العلمیه ...
  • ثعالبی، عبدالرحمن بن محمد(۱۴۱۸ق)، تفسیر الثعالبی (جواهر الحسان)، بیروت: دار ...
  • ثعلبی، احمد بن محمد(۱۴۲۲ق)، الکشف و البیان، بیروت: دار احیاءالتراث ...
  • جرجانی، حسین بن حسن(۱۳۷۸ق)، جلاء الاذهان و جلاء الاحزان، تهران: ...
  • جوادی آملی، عبدالله(۱۳۸۹ش)، ادب فنای مقربان، قم: نشر اسراء ...
  • حائری طهرانی، علی(۱۳۳۸ش)، مقتنیات الدرر، تهران: دارالکتب الاسلامیه ...
  • حلبی، ابوالفرج(۱۴۲۷ق)، السیره الحلبیه، بیروت: دارالکتب الاسلامیه ...
  • خازن، علی بن محمد(۱۴۱۵ق)، لباب التاویل فی معانی التنزیل، بیروت: ...
  • خسروانی، علیرضا(۱۳۹۰ق)، تفسیر خسروی، تهران: کتابفروشی اسلامیه ...
  • خطیب شربینی، محمد بن احمد(۱۴۲۵ق)، السراج المنیر، بیروت: دارالکتب العلمیه ...
  • دشن، زهرا ، و اویسی کامران(۱۴۰۱ق)، «نقد و بررسی وجوه ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد(۱۴۱۲ق)، مفردات الفاظ القرآن، بیروت: دارالقلم ...
  • رجبی، محمود(۱۳۸۸ش)، روش شناسی تفسیر قرآن، قم: پژوهشگاه حوزه و ...
  • رسعنی، عبدالرزاق(۱۴۲۹ق)، رموز الکنوز فی تفسیر الکتاب العزیز، مکه: مکتبه ...
  • رضی، محمد بن حسین(۱۴۱۴ق)، نهج البلاغه، قم: هجرت ...
  • زبیدی، محمد مرتضی(۱۴۱۴ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: دارالفکر ...
  • زحیلی، وهبه (۱۴۱۱ق)، التفسیر المنیر فی العقیده و الشریعه و ...
  • زمخشری، محمود بن عمر(۱۴۰۷ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و ...
  • زمخشری، محمود بن عمر (۱۴۱۷ق)، الفائق فی غریب الحدیث، بیروت: ...
  • سامرایی، فاضل صالح(۱۳۹۲ش)، درآمدی بر تفسیر بیانی قرآن کریم، ترجمه ...
  • سبحانی، جعفر(۱۳۸۵ش)، فروغ ابدیت، قم: بوستان کتاب ...
  • سلطان علی شاه، محمد بن حیدر(۱۴۰۸ق)، بیان السعاده فی مقامات ...
  • سمرقندی، نصر بن محمد(۱۴۱۶ق)، تفسیرالسمرقندی(بحر العلوم)، بیروت: دارالفکر ...
  • سید کریمی حسینی، عباس(۱۳۸۲ش)، تفسیر علیین، قم: نشر اسوه ...
  • سید مرتضی(علم الهدی)(۱۴۳۱ق)، تفسیر الشریف المرتضی(نفائس التاویل)، بیروت: موسسه الاعلمی ...
  • شاه عبدالعظیمی، حسین(۱۳۶۳ش)، تفسیر اثنی عشری، تهران: میقات. ...
  • شبر، عبدالله(۱۴۰۷ق)، الجوهر الثمین فی الکتاب المبین، کویت: شرکه مکتبه ...
  • شوکانی، محمد(۱۴۱۴ق)، فتح القدیر، دمشق: دار ابن کثیر ...
  • شیبانی، محمد بن حسن(۱۴۱۳ق)، نهج البیان عن کشف معانی القرآن، ...
  • صادقی تهرانی، محمد(۱۴۰۶ق)، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنه، ...
  • صدیق حسن خان، محمدصدیق(۱۴۲۰ق)، فتح البیان، بیروت: دارالکتب العلمیه ...
  • صفوی، کوروش(۱۳۹۷ش)، درآمدی بر معنی شناسی، تهران: انتشارات سوره مهر ...
  • طالقانی، محمد(۱۳۶۲ش)، پرتوی از قرآن، تهران: شرکت سهامی انتشار ...
  • طباطبایی، محمد حسین (۱۳۹۰ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر ...
  • طبرسی، احمد بن علی(۱۴۰۳ق)، الاحتجاج علی اهل اللجاج، مشهد: نشر ...
  • طبرسی، فضل بن حسن(۱۳۷۲ش)، مجمع البیان، تهران: ناصر خسرو ...
  • طبری، محمد بن جریر(۱۴۱۲ق)، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: ...
  • طریحی، فخرالدین(۱۳۷۵ش)، مجمع البحرین، تهران: مرتضوی ...
  • طنطاوی، محمد(۱۹۹۷م)، التفسیر الوسیط للقرآن الکریم، قاهره: نهضه مصر ...
  • طوسی، محمد بن حسن (۱۴۰۹ق)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: ...
  • طه، حبیب(۱۳۵۲ق)، «تفسیر سوره والضحی شی من سیرته صلی الله ...
  • طیب، عبدالحسین(۱۳۶۹ش)، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: اسلام ...
  • طیب حسینی، محمود(۱۳۹۵ش)، چندمعنایی در قرآن کریم، قم: پژوهشگاه حوزه ...
  • عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه(۱۴۱۵ق)، تفسیر نور الثقلین، قم: ...
  • عسکری، حسن بن عبدالله(۱۴۰۰ق)، الفروق فی اللغه، بیروت: دارالآفاق الجدیده ...
  • فخررازی، محمد بن عمر(۱۴۲۰ق)، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت: دار ...
  • فرات کوفی، فرات بن ابراهیم(۱۴۱۰ق)، تفسیر فرات الکوفی، تهران: وزارت ...
  • فضل الله، محمد حسین(۱۴۱۹ق)، من وحی القرآن، بیروت: دارالملاک ...
  • فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (۱۴۱۵ق)، الصافی، تهران: مکتبه ...
  • فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (۱۴۱۸ق)، الاصفی، قم: مرکز ...
  • فیضی، ابوالفیض بن مبارک(۱۴۱۷ق)، سواطع الالهام، قم: دار المنار ...
  • فیومی، احمد بن محمد(۱۴۱۴ق)، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، ...
  • قرطبی، محمد بن احمد(۱۳۶۴ش)، الجامع لاحکام القرآن، تهران: ناصر خسرو ...
  • قشیری، عبدالکریم بن هوازن(۲۰۰۰م)، لطایف الاشارات، قاهره: الهیئه المصریه العامه ...
  • قمی نیشابوری، نظام الدین حسن بن محمد(۱۴۱۶ق)، غرائب القرآن و ...
  • کاشانی، فتح الله(۱۴۲۳ق)، زبده التفاسیر، قم: موسسه المعارف الاسلامیه ...
  • کاشانی، فتح الله (۱۳۳۶ش)، منهج الصادقین فی الزام المخالفین، تهران: ...
  • کاشفی، حسین بن علی(بی تا)، تفسیر حسینی (مواهب علیه)، سراوان: ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب(۱۴۰۷ق)، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه ...
  • ماتریدی، محمد بن محمد(۱۴۲۶ق)، تاویلات اهل السنه، بیروت: دار الکتب ...
  • ماوردی، علی بن محمد(بی تا)، النکت و العیون، بیروت: دارالکتب ...
  • محمدجعفری، رسول، و محمدی، حسین(۱۳۹۶ش)، «نقد و بررسی روایات اسباب ...
  • مجلسی، محمدباقر(۱۴۰۳ق)، بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار، بیروت: ...
  • مدرسی، محمد تقی(۱۴۱۹ق)، من هدی القرآن، تهران: دار محبی الحسین ...
  • مدنی، محمدحسین(۱۳۹۸ش)، «بررسی تطبیقی آرای مفسران در تبیین مفهوم ضلالت ...
  • مراغی، احمد مصطفی(بی تا)، تفسیرالمراغی، بیروت: دارالفکر ...
  • مستنبط غروی، مرتضی(۱۳۸۱ق)، مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، تبریز: شرکت ...
  • مصطفوی، حسن(۱۳۶۸ش)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: وزارت فرهنگ ...
  • مغنیه، محمد جواد(۱۴۲۴ق)، التفسیر الکاشف، دمشق: دارالقلم ...
  • مکارم شیرازی، ناصر(۱۳۷۱ش)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه ...
  • مهائمی، علی بن احمد(۱۴۰۳ق)، تبصیر الرحمن و تیسیر المنان، بیروت: ...
  • میبدی، احمد بن محمد(۱۳۷۱ش)، کشف الاسرار و عده الابرار، تهران: ...
  • نظام الاعرج، حسن بن محمد(۱۴۱۶ق)، غرائب القرآن و رغائب الفرقان، ...
  • نکونام، جعفر؛ جلالی شوره دلی، زهرا؛ امین ناجی، محمدهادی(۱۴۰۱ش)، «بازتاب ...
  • نهاوندی، محمد(۱۳۸۶ش)، نفحات الرحمن، قم: موسسه البعثه ...
  • نمایش کامل مراجع