تاریخ گذاری روایات سهو پیامبر (ص) در نماز و تحلیل شرایط اجتماعی - سیاسی جعل و نشر این روایات

سال انتشار: 1403
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 31

فایل این مقاله در 40 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_QHS-17-2_003

تاریخ نمایه سازی: 27 فروردین 1403

چکیده مقاله:

در منابع روایی فریقین، روایاتی درباره سهو پیامبر (ص) در نماز با طرق متعدد و متون مختلف آمده است. بسیاری از عالمان شیعه با استناد به ادله مختلف این روایت را جعلی دانسته اند. در این پژوهش در گام اول با استفاده از دو روش تحلیل اسناد و تحلیل اسناد_متن درتاریخ گذاری روایات خاستگاه تاریخی و جغرافیایی و سیر تطور این روایات تبیین و سپس با بهره گیری از نتایج گام نخست شرایط اجتماعی_سیاسی جعل و نشر این روایات تحلیل شده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که این روایت در ابتدا توسط ابوهریره برای توجیه اشتباهات خلفا در نماز جعل و در مدینه منتشر شده است. تحلیل اسناد_متن نشان می دهد که برخی راویان طبقات بعد تغییراتی عامدانه یا غیرعامدانه در آن ایجاد کرده اند. برای نمونه می توان اشاره کرد که در تحریرهای ابن سیرین به طور خاص بر حضور دو خلیفه اول در میان شاهدان سهو نبی تاکید شده است. در روایاتی هم که با اسناد ساختگی به ابن مسعود نسبت داده شده سهو نبی با تاکید بر بشر بودن پیامبر توجیه شده است که می توان هدف آن را پاسخ گویی به عقیده غالب شیعیان در کوفه، یعنی عدم جواز سهو نبی، دانست.

کلیدواژه ها:

سهو پیامبر(ص) ، تاریخ گذاری ، تحلیل اسناد ، تحلیل اسناد-متن ، شرایط سیاسی- اجتماعی جعل روایت

نویسندگان

مرجان شیری محمدآبادی

دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

نصرت نیل ساز

دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • ابن ابی الحدید، عبدالحدید(بی تا)، شرح نهج البلاغه، بیروت: داراحیاءالکتب ...
  • ابن ابی حاتم، عبدالرحمان(۱۳۷۱ق)، الجرح والتعدیل، بیروت: داراحیاءالتراث العربی ...
  • ابن ابی شیبه، ابوبکر(۱۴۰۹ق)، المصنف، بیروت: دارالفکر ...
  • ابن ابی عاصم، احمد(۱۴۱۳ق)، السنه، بیروت: المکتبهالاسلامی ...
  • ابن حزم، علی بن احمد(بی تا)، المحلی بالآثار، بیروت: دارالفکر ...
  • ابن حنبل، احمد(بی تا)، المسند، بیروت: دارصادر ...
  • ابن سعد، محمد(بی تا)، الطبقات الکبری، بیروت: دارصادر ...
  • ابن عساکر، علی(۱۴۱۵ق)، تاریخ مدینه دمشق، بیروت: دارالفکر ...
  • ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم(۱۴۱۳ق)، الامامه و السیاسه، قم: ...
  • ابن ماجه، محمدبن یزید(بی تا)، السنن، بیروت: دارالفکر ...
  • ابوریه، محمود(بی تا)، شیخ المضیره ابوهریره، بیروت: موسسهالاعلمی للمطبوعات ...
  • اتسلندر، پیتر(۱۳۷۱ش)، روشهای تجربی تحقیق اجتماعی، ترجمه: بیژن کاظم زاده، ...
  • بخاری، اسماعیل بن ابراهیم(۱۴۰۱ق)، صحیح البخاری، بیروت: دارالفکر ...
  • بلاذری، احمدبن یحیی(۱۹۵۹م)، انساب الاشراف، مصر: دارالمعارف ...
  • ترمذی، محمدبن عیسی(۱۴۰۳ق)، السنن، بیروت: دارالفکر ...
  • جصاص، احمدبن علی(۱۴۱۵ق)، احکام القرآن، بیروت: دارالکتب العلمیه ...
  • حلی، حسن بن یوسف(۱۴۱۶ق)، تذکره الفقهاء، قم: موسسهآل البیت(ع) ...
  • خطیب بغدادی، احمدبن علی(۱۴۱۷ق)، تاریخ بغداد، بیروت: دارالکتب العلمیه ...
  • شرف الدین عاملی، سید عبدالحسین(بی تا)، ابوهریره، قم: موسسه انصاریان ...
  • شافعی، محمدبن ادریس(۱۴۰۳ق)، الام، بیروت: دارالفکر ...
  • شیری، مرجان؛ نیل ساز، نصرت، (۱۴۰۱ش)، «تاریخ گذاری روایات آغاز ...
  • صنعانی، عبدالرزاق(بی تا)، المصنف، بیروت: منشورات المجلس العلمی ...
  • طبرانی، سلیمان(بی تا)، المعجم الکبیر، بیروت: داراحیاءالتراث العربی ...
  • طبری آملی، محمدبن جریر(۱۴۱۵ق)، المسترشد، قم: کوشانپور ...
  • طحاوی، احمدبن محمد(۱۴۱۶ق)، شرح معانی الآثار، بیروت: دارالکتب العلمیه ...
  • طوسی، محمدبن حسن(۱۴۰۷ق)، الخلاف، قم: موسسهالنشرالاسلامی ...
  • طوسی، محمدبن حسن(بی تا)، تهذیب الاحکام، تهران: دارالکتب الاسلامیه ...
  • عاملی، سیدجعفرمرتضی(۱۳۸۵ش)، الصحیح من سیره النبی الاعظم(ص)، قم: دارالحدیث ...
  • عجلی، احمدبن عبدالله(۱۴۰۵ق)، معرفه الثقات، مدینه: مکتبهالدار ...
  • عسکری، مرتضی(۱۴۱۷ق)، القرآن الکریم و روایات المدرستین، بیروت: شرکه التوحید ...
  • عینی، بدرالدین(بی تا)، عمده القاری، بیروت: داراحیاءالتراث العربی ...
  • کلینی، محمدبن یعقوب(۱۳۶۳ش)، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه ...
  • کیوی، ریمون؛ کامپنهود، لوک وان(۱۳۷۳ش)، روش تحقیق در علوم اجتماعی، ...
  • مجلسی، محمدباقر(۱۴۰۶ق)، ملاذ الاخیار فی فهم تهذیب الاخبار، قم: مکتبهآیهالله ...
  • مدرسی طباطبایی، حسین(۱۳۸۶ش)، میراث مکتوب شیعه از سه قرن نخستین ...
  • مزی، جمال الدین(۱۴۰۶ق)، تهذیب الکمال، بیروت: موسسهالرساله ...
  • مسعودی، علی بن حسین(۱۴۰۴ق)، مروج الذهب و معادن الجوهر، قم: ...
  • مسلم، حجاج(بی تا)، الصحیح، بیروت: دارالفکر ...
  • مفید، محمدبن محمد(۱۴۱۴ق)، عدم سهو النبی(ص)، بیروت: دارالمفید ...
  • موتسکی، هارالد(۱۳۹۴ش)، «مطالعات حدیثی به کجا می رود؟»، تاریخ گذاری ...
  • نسائی، احمدبن شعیب(۱۳۴۸ق)، السنن الکبری، بیروت: دارالفکر ...
  • نووی، محیی الدین بن شرف (بی تا)، المجموع، بیروت: دارالفکر ...
  • هولستی، ال-آر(۱۳۷۳ش)، تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی، ترجمه: ...
  • Motzki,Harald, (۲۰۰۱), “The Collection of the Quran:A Reconsideration of Western ...
  • نمایش کامل مراجع