معناشناسی نسخ در اندیشه سلفیان با تاکید بر آراء ابن تیمیه

مساله نسخ یکی از مسائل بسیار مهم در علوم قرآنی است که میان صاحبنظران در تعریف و مصادیق آن اختلافات فراوانی وجود دارد. قرآن مجید خود در چند آیه به وقوع نسخ در قرآن تصریح فرموده است(بقره/ ۱۰۶؛ نحل/ ۱۰۱؛ رعد/ ۳۹). نوع مواجهه با مساله نسخ می تواند موجب پذیرش یا انکار حجیت ظاهری آیات فراوانی از قرآن باشد. جریان سلفی- تکفیری فرقه ای منسوب به اهل سنت با گرایش و رویکردی خاص در تفسیر و علوم قرآنی برداشتی متفاوت تر از سایر فرق اسلامی در موضوع نسخ دارد. به نظر، این اختلاف خود یکی از عوامل شکل گیری فتنه ها، خونریزی ها و کشتن مسلمان ها در عصر حاضر است. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و رویکرد اسنادی و نیز آگاهی از ضروت شناخت مبانی فکری جریان سلفی- تکفیری به مطالعه و تحلیل نسخ در دیدگاه آنان می پردازد و در پایان به این نتیجه می رسد که سلفیان نسخ اصطلاحی را انکار می کنند و نسخ را در معنایی به کار می برند که شامل تخصیص، تقیید، مطلق، استثنا و... هم می شود. عدم توجه به این نکته می تواند موجب خطا در قضاوت های ما باشد.