مروری بر نمونه های ادبیات محیط زیستی معاصر ایران (با تاکید بر آثار شاخص نیما یوشیج ، سهراب سپهری و فروغ فرخزاد)

ادبیات همواره این ظرفیت را دارد که پلی میان زیست جهان درونی و بیرونی انسان باشد و به این ترتیب امکانی را جهت فرانمایی نسبت انسان با محیط زیستنش را فراهم آورد. جنبش های مدرن محیط زیستی که در اواخر قرن نوزدهم ظهور کردند و تا امروز به شکل های مختلف تداوم یافته اند، مجموعه ای غنی از آثار ادبی را به وجود آورده اند که رابطه در حال تغییر انسانها و جهان طبیعی را به تصویر می کشند. در این زمینه نقد بومگرا به شناخت عمیق و مواجه انتقادی با آثار هنر محیط زیستی در شاخه ادبیات کمک شایان توجهی کرده است . به همین جهت ، هدف پژوهش حاضر، بازخوانی آثار نیما یوشیج ، سهراب سپهری و فروغ فرخزاد به عنوان شاعران شاخص نوگرا با نگاهی مبتنی بر نقد بومگرا به روش مطالعات کتاب خانه ای است . جست وجوی کلیدواژهها در پایگاههای Google Scholar، SID و فصل نامه ی های علمی _پژوهشی مرتبط با هدف پژوهش انجام گرفت و غربالگری در سه مرحله بر اساس »عنوان«، »محتوای چکیده« و خوانش سریع »متن کامل « صورت پذیرفت . یافته های پژوهش حاضر حاکی از آن است که شاعران یاد شده به واسطه ی علایق شخصی به محیط زیست و تجربه ی زیسته شان در محیط طبیعی ، عناصر مختلف طبیعت را به شکلی نمادین وارد آثار منظوم خود کردهاند. در ادامه از تعدادی از شاعران بومگرا در ملل دیگر که بی شباهت به شاعران ایرانی ذکر شده نبودند نام برده شد و به برخی از اشعار و دیدگاههای آنان به اختصار اشاره شد. بحث پژوهش حاضر، نشان می دهد ادبیات محیط زیستی یک شاخه ی عمقای بین رشته ای و فرارشته ای روبه رشد است که می تواند یافته های قلمروهای مطالعاتی مختلف ادبیات کلاسیک ، تاریخ ادبیات، ادبیات تطبیقی را با نتایج پژوهش ها در حوزههای انسانشناسی محیط زیستی و تجربه طبیعت در هم بیامیزد و ماهیت و ماموریت ادبیات محیط زیستی و آثار خلق شده با این رویکرد را آشکارسازی کند. این که محیط زیست چه طور در درجه اول بر نظام اندیشه ورزی و معناپردازی یک هنرمند در شاخه ادبیات تاثیر می گذارد و سپس اثر خلق شده توسط آن ادیب می تواند جامعه را متاثر کند، مباحثی است که پژوهش حاضر محققان را به مطالعه بیشتر برروی آن فرامی خواند.