نابرابری امید زندگی در بدو تولد: مطالعه مقایسه ای ایران و کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 26

فایل این مقاله در 39 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JPAIAS-18-36_010

تاریخ نمایه سازی: 28 فروردین 1403

چکیده مقاله:

در نیم قرن اخیر، امید زندگی در بدو تولد در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (منا) و از جمله ایران افزایش چشمگیری یافته است. بااین حال تفاوت های مهمی در این شاخص در کشورهای این منطقه وجود دارد. این مطالعه در تلاش است تا تفاوت امید زندگی در بدو تولد ایران با کشورهای منطقه منا را با تمرکز بر اهمیت نسبی سهم هر کدام از گروه های سنی- جنسی و علل مرگ روشن نماید. مطالعه حاضر، پژوهشی کمی است که با استفاده از تحلیل ثانویه داده های موجود انجام گرفته است. در این تحقیق، اطلاعات مرگ برای ایران و همچنین کشورهای منا بر حسب تمامی علل مرگ و نیز مرگ ومیر به تفکیک سن و جنس از برآوردهای مطالعه جهانی بار بیماری ها سال ۲۰۱۹ گرفته شده است. سپس، با کاربرد تکنیک جدول عمر، امید زندگی دو جنس در بدو تولد برای ایران و کشورهای منا  محاسبه شده و در ادامه، با استفاده از روش تجزیه، سهم گروه های سنی و علل مرگ در تفاوت امید زندگی ایران و منا شناسائی گردیده است. نتایج نشان داد که امید زندگی برای مردان ایرانی ۴/۳ و برای زنان ۵/۳ سال بالاتر از رقم متناظر برای کشورهای منطقه منا بود. همه گروه های سنی مردان و زنان (به جز گروه سنی ۱۹-۱۵ سال، ۲۴-۲۰ سال و ۲۹-۲۵ سال در مردان)، مشارکت مثبتی در بالاتر بودن شاخص امید زندگی ایرانیان داشته اند. برپایه نتایج، تفاوت های مشاهده شده در مرگ ومیرهای اطفال زیر یک سال  و همچنین بیماری های قلبی و عروقی بیشترین سهم را به ترتیب از نظر اهمیت نسبی گروه های سنی و اهمیت علل اصلی مرگ در تبیین  فزونی امید زندگی ایران در مقایسه با کشورهای منا داشته اند. از بین علل مرگ، تنها حوادث ترافیکی است که تاثیر منفی بر امید زندگی مردان در کشور (با سهم ۰۵/۰-) ایجاد نموده است.. به طورکلی، یافته های این تحقیق بیانگر این است که ایران در مقایسه با کشورهای منطقه منا از نظر تکوین مراحل گذار اپیدمیولوژیک پیشرو بوده است. بنابراین، به نظر می رسد که از این پس، ارتقاء بیشتر شاخص امید زندگی در کشور عمدتا منوط به کنترل مرگ ومیرهای غیرواگیر و در سنین سالمندی است علاوه بر آن، کاهش میزان مرگ ومیر جوانان  در اثر حوادث ترافیکی در ایران باید در برنامه ریزی های سیاستی مدنظر قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

امید زندگی در بدو تولد ، خاورمیانه و شمال آفریقا ، ایران ، علل مرگ ، سن ، جنس

نویسندگان

محمد ساسانی پور

استادیار جمعیت شناسی، موسسه تحقیقات جمعیت کشور، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • Allel, K., Hajizadeh, M., & Kiadaliri, A. (۲۰۲۲). The gap ...
  • Arriaga, E. E. (۱۹۸۴). Measuring and explaining the change in ...
  • Bramajo, O., Permanyer, I., & Blanes, A. (۲۰۲۳). Regional inequalities ...
  • Christensen, K., Doblhammer, G., Rau, R., & Vaupel, J. W. ...
  • Clarsen, B., Nylenna, M., Klitkou, S. T., Vollset, S. E., ...
  • Crimmins, E. M. (۲۰۱۵). Lifespan and healthspan: Past, present, and ...
  • Cutler, D., Deaton, A., & Lleras-Muney, A. (۲۰۰۶). The determinants ...
  • Damiani, G., Bragazzi, N. L., Karimkhani Aksut, C., Wu, D., ...
  • Defo, B. K. (۲۰۱۴). Demographic, epidemiological, and health transitions: are ...
  • El Bcheraoui, C., Jumaan, A. O., Collison, M. L., Daoud, ...
  • Gaziano, J. M. (۲۰۱۰). Fifth phase of the epidemiologic transition: ...
  • GBD ۲۰۱۹ Diseases and Injuries Collaborators (۲۰۲۰). Global burden of ...
  • Hajjar, R. R., Atli, T., Al-Mandhari, Z., Oudrhiri, M., Balducci, ...
  • Institute for Health Metrics and Evaluation (IHME). GBD Compare. Retrieved ...
  • James, S. L., Lucchesi, L. R., Bisignano, C., Castle, C. ...
  • Katoue, M. G., Cerda, A. A., García, L. Y., & ...
  • Koosheshi, M. (۲۰۱۸). Construction of life table for Iran in ...
  • Kronfol, N.M. (۲۰۱۲). Changing Demographics in the MENA Region: The ...
  • McKeown, T. (۱۹۷۶). The Modern Rise of Population. London: Edward ...
  • Mercer, A. J. (۲۰۱۸). Updating the epidemiological transition model. Epidemiology ...
  • Milholland, B., & Vijg, J. (۲۰۲۲). Why Gilgamesh failed: the ...
  • Musić Milanović, S., Ivicević Uhernik, A., Mihel, S., Pristas, I., ...
  • Omran, A. R. (۱۹۷۱). The epidemiologic transition. A theory of ...
  • Omran, A. R. (۲۰۰۵). The epidemiologic transition: A theory of ...
  • Pollard, J. H. (۱۹۸۸). On the decomposition of changes in ...
  • Pressat, R. (۱۹۸۵). Contribution des écarts de mortalité par âge ...
  • Salehi, M., Aziz-Mohammadilooha, M., Masaebi, F., & Zayeri, F. (۲۰۲۲). ...
  • Saraei, H. (۱۹۹۷). The first stage of Iran's demographic transition. ...
  • Sasanipour, M. (۲۰۲۱). The Role of Age and Causes of ...
  • Sasanipour, M., Moheby Meymandi, M., & Khosravi, A. (۲۰۲۱). Analysis ...
  • Seaman, R., Leyland, A. H., & Popham, F. (۲۰۱۶). Increasing ...
  • SHOPS Plus. ۲۰۱۸. Health Trends in the Middle East and ...
  • United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division ...
  • Vallin, J., & Meslé, F. (۲۰۰۵). /Convergences and divergences: an ...
  • World Health Organization. (۲۰۱۶). Burden of Noncommunicable Diseases in the ...
  • Yang, S., Khang, Y.-H., Chun, H., Harper, S., & Lynch, ...
  • Younis, M., Al-Hajeri, M., Celik, Y., Kisa, A., Richard, P., ...
  • Zheng, Y., Chen, M., & Yip, P. S. (۲۰۲۱). A ...
  • Zuckerman, M., Harper, K., Barrett, R., & Armelagos, G. (۲۰۱۴). ...
  • نمایش کامل مراجع