واکاوی نشانگان رهبری تعلیم و تربیت - محور در مدارس ابتدایی

هدف: رهبر مدرسه یکی از متغیرهای نیازمند تغییر در جهت بهبود نظام آموزشی شناخته می شود؛ لذا هدف کلی این پژوهش، شناسایی نشانگان الگوی رهبری تعلیم وتربیت-محور به عنوان یک سبک نوظهور رهبری، در مدارس ابتدایی شهر سنندج بود. مواد و روش ها: پژوهش حاضر، از حیث هدف، کاربردی و توسعه ای و از نظر رویکرد کیفی بوده که با راهبرد پدیدارشناسی توصیفی به اجرا درآمد. مشارکت کنندگان پژوهش شامل ۱۸ نفر از مدیران مدارس ابتدایی شهر سنندج بوده اند که به صورت هدفمند و با استفاده از تکنیک نمونه گیری ملاک محور انتخاب شده و دیدگاه ها و تجارب آنان با بهره گیری از پروتکل های مصاحبه سه مرحله ای پدیدارشناسانه مورد بررسی قرار گرفت. اعتبار سوالات مصاحبه توسط صاحب نظران تایید و پایایی آن با استفاده از ضریب کاپای فلیس مقدار ۰.۸۲ محاسبه گردید. پس از انجام مصاحبه ها، داده ها ابتدا به شیوه دستی، و سپس با کمک نرم افزار مکس. کیو.دی. ای ۲۰۲۰ کدگذاری و با استفاده از روش تحلیل مضمونی سه مرحله ای (پایه، سازمان دهنده و فراگیر ) آترید- استرلینگ مورد تحلیل قرار گرفت. بحث و نتیجه گیری: در نتیجه تحلیل داده های مصاحبه ها، ۹۰ کد بدوی، ۴۲ مضمون پایه، ۱۸ مضمون سازمان دهنده و در نهایت ۸ مضمون فراگیر احصا گردید. چهار مضمون «غنابخشی به هنر تدریس، توسعه/ استقلال حرفه ای معلمان، رویکرد سازنده گرایانه به یادگیری و مداخله والدین در آموزش فرزندان» به عنوان نشانگان رهبر تعلیم وتربیت – محور استخراج شدند. همچنین چهار ویژگی «مشارکت جو، کنشگر عدالت اجتماعی و فرصت های برابر، ارزش گذار به خرده فرهنگ ها و رهبر رهبران» به عنوان ویژگی های منحصربه فرد یک رهبر تعلیم وتربیت - محور شناسایی شدند. داده ها حاوی این یافته ضمنی بودند که پیاده سازی این سبک از رهبری در مدارس به شدت نیازمند تغییرات عمده در انگاره های ذهنی اعضای اجتماع مدرسه است. از جمله؛ تغییر انگاره ایفای نقش های ثابت به انعطاف پذیر، تغییر انگاره مدیریت به رهبری، تغییر انگاره بوروکراسی به تخصص گرایی، تغییر انگاره از یاددهی- محور به یادگیری-محور، تغییر انگاره مشارکت والدین به مداخله والدین و تغییر انگاره انتقال دانش به ساخت دانش در دانش آموزان.