تاثیر تفکرات اسلامی بر معماری ایرانی

ایران زمین دارای پیشینه ایی کهن در هنر و معماری می باشد. این تمدن کهن در یک پیچ تاریخی مهم در تقابل با دین مبین اسلام قرار گرفت . این تقابل نقطه عطف بزرگی در تاریخ این سرزمین به شمار می رود. در این بین تاثیر اندیشه های این دین نوپا بر هنر و معماری متدمن ایران، امری مهم به حساب می آید. این موضوع یعنی ترکیب معماری اصیل ایرانی و اندیشه های اسلامی در طول تاریخ ، بسیار مورد توجه بوده و چالشی بزرگ برای متفکران در این زمینه به حساب آمده است . به طوریکه اختلاف نظر ها در این زمینه بسیار زیاد است . در یک نگاه کلی می توان نظریات را در سه گروه دسته بندی نمود. ابتدا گروهی که با افراط به تاثیر حداکثری تفکر اسلامی بر هنر و معماری ایرانی تاکید دارند، دسته دوم گروهی هستند، که با تفریط هرگونه تاثر را نفی می کنند، و در نهایت دسته سوم، با اندیشه ای کامل تر به تاثیر نسبی اسلام در هنر و معماری ایران، تاکید می ورزند. این مسئله از آن جهت حایز اهمیت است ، که هر دسته سعی در اعمال تفکرات خود در معماری امروز دارند و می کوشند حاصل تفکرات خود را در معماری معاصر ایران بازتاب دهند. رسیدن به نگرشی درست در میزان این تاثیر، تنها با برسی دقیق و جامع مهیا می شود. هدف این پزوهش رسیدن به نگرشی کامل است که در تمام جوانب معماری صورت گیرد. از این رو معماری به چهار حوزه ساختاری، کالبدی، عمکردی و انسانی تقسیم گردیده و میزان تاثیر تفکر اسلامی بر معماری ایران در هر حوزه مورد بررسی قرار گرفته است . در نهایت نتایج حاصل از پژوهش حکایت از آن دارد که این تاثیر در حوزه ساختاری حداقلی بوده و در حوزه کالبدی بیشتر گشته است و در نهایت در حوزه های عملکردی و انسانی به میزان حداکثری می رسد.