تبیین مفهوم سادگی در طراحی و معماری مبتنی بر آرای امام محمد غزالی در کتاب احیاء علوم الدین

مفهوم سادگی علاوه بر آنکه از مفاهیم بنیادین در طراحی و معماری است به عنوان یک فضیلت اخلاقی بسیار مهم نیز در منابع دینی و اخلاقی به حساب می آید. از منابع بسیار مهمی که ضمن پرداختن به فضیلت های اخلاقی به اثرگذاری و نمود آنها در معماری سخن گفته است را می توان به کتاب احیاء علوم الدین امام محمد غزالی اشاره نمود. وی در این کتاب بوفور به مفاهیم معادل و وابسته به مفهوم سادگی از قبیل حد اعتدال، قناعت و زهد می پردازد و با تبیین معیارها و حدود مختلف ، نمود آنها را در اقسام معماری بررسی می نماید. بنابراین هدف اصلی این تحقیق تبیین مفهوم سادگی در طراحی و معماری برگرفته از آرای غزالی در کتاب احیاء علوم الدین است . جهت این امر در گام اول چیستی مفهوم سادگی در طراحی و معماری بررسی شد. سپس با رجوع به آراء غزالی ، مفاهیم معادل و وابسته سادگی استخراج و حدود و کیفیات آن تبیین شد . غزالی سادگی مطلوب را مبتنی بر حد "اعتدال" و عدم ورود به افراطوتفریط در چیزها دانسته و در راستای برقراری آن، مفهوم "قناعت " را با سه معیار در چیزها شامل جنس (جسمیت پذیری )، قدر(کاربردپذیری ) و وقت (تحقق پذیری ) معرفی می نماید. غزالی با پرداختن به مفهوم زهد، نمود آن را در معماری مسکن و مسجد بررسی می نماید. از منظر غزالی نمود زهد در معماری مسکن به منزله زدودن آن از هرگونه رغبت های دنیوی است ، اما در معماری مسجد وی به کارگیری آرایش و تزیینات را روا می دارد. تبیین مفهوم زهد از منظر اسلامی نیز نشان می دهد که زهد به معنای ایجاد بیشترین مطلوبیت معنوی از رغبت های دنیوی است . ارتقاء درجات زهد در معماری منوط به به کارگیری آن دسته از رغبت های دنیوی است که موجبات یاد خداوند متعال را فراهم آورند. ازاین رو ساختاری مبتنی بر زهد اسلامی ، ساختاری پرنقش ونگار است . معماری مسجدی مبتنی بر زهد اسلامی ازآنجاکه هر آنچه در برگرفته است برای خداست و نه برای خود، در عین تنوع و پیچیدگی بصری در نهایت سادگی و خلوص قرار می گیرد. نتایج به دست آمده مجموعه ای متشکل از معیارها و حدود از مفهوم سادگی از منظر غزالی است که قابلیت تعمیم پذیری در طراحی و معماری را دارا است .