مفهوم حیاط در ساماندهی فضاهای خانه های قاجاری (مطالعه موردی : خانه های سنتی کاشان)

معماری داخلی به سبک قاجار بسیار باشکوه است و تزئینات قسمت داخلی بسیار پربارتر از قسمت بیرونی است و این نشان از درونگرایی در این خانه ها دارد. حیاط نقش بسیار تعیین کننده ای در رفع نیازهای مادی معنوی و این خانه ها دارد و معمولا بقیه فضاها در اطراف حیاط شکل می گیرند. حیاط در معماری سنتی همواره به عنوان الگویی پایدار مطرح بوده است . این عنصر نیاز به طبیعت ، زیبایی ، معاشرت با اقوام و دوستان و ایجاد محیطی امن و آرام را در ارتباط با حیاط های مختلف (داخلی ، بیرونی و نارنجستانی ) ممکن ساخته است .هدف از این نوشتار بررسی چگونگی تاثیر حیاط بر معماری سنتی ایران (دوره قاجار) و ساماندهی و چینش فضاها توسط آن است .روش تحقیق در این مقاله توصیفی - تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای می باشد . پس از مطالعه و بررسی انواع حیاط ها از نظر کارکرد و نقش در خانه های سنتی ( قاجار در کاشان)، مقاله نگاشته شده است . هدف مقاله این است که ارتباط فضاهای مختلف با حیاط، ایجاد خلوتگاه های درونی و بیرونی ، شکل گیری فضاهای خصوصی و نیمه خصوصی و حریم خصوصی در خانه های سنتی کاشان را بررسی و تحلیل کند. نتیجه به خوبی نشان می دهد که در فضای داخلی خانه های سنتی قاجاری خلق فضای سبز، طبیعت و شفافیت آب با طراحی حیاط تحقق می یابد و تمام نیازهای افراد خانه از نظر روحی و جسمی در داخل خانه تامین می شود. در همه این خانه ها حیاط عنصر مشترک و اما در نحوه ارتباط و تنوع عملکردی و فرمی متفاوت است و همین امر باعث زیبایی و تنوع خانه های ایرانی می شود.