نقش ستون ها در زیبای شناسی معماری اسلامی نمونه موردی مساجد شهر کرمانشاه

ستون، عنصری سازه ای است که به منظور انتقال نیروهای عمودی از تیرها و طاقها به کار گرفته میشود . استفاده از عنصر ستون، زمینه ازم برای بزرگ شدن فضاهای معماری را فراهم کرد. در معماری قدیم ایران، ستون علاوه بر نقش کاربردی، نقش تزئینی و زیبای نیز داشته، به همین دلیل بنا به شرایط مختلف اقتصادی و زمینه های فرهنگی، در دورههای مختلف ستونها در سبک و سیاق های گوناگون با مصالح آجر، سنگ یا چوب در بناها استفاده شده اند. همچنین در دوره اسامی نیز این عنصر، نقش کلیدی در بناها دارد .استفاده از ستون در ایران به صده شصتم پیش از میاد در موسیان (شهری است در شهرستان دهلران استان ایام) باز میگردد. اما با توجه به آنکه مصالح استفاده شده از چوب بوده و عموما از بین رفته است تنها پاستون های خشتی و سنگی باقی مانده است. شناخت فرمهای هندسی ستون ها ، میتواند یکی از راه کارهای مناسب در جهت احیا و مرمت این عناصر ارزشمند باشد. این مقاله بر آن است فرم نهایی ستون بناهای عمومی بعد از اسلام و مساجد ایران و نمونه های در شهر کرمانشاه را مورد بررسی قرار دهد. در این پژوهش با استفاده از شیوه توصیفی - تحلیلی و با بررسی میدانی، شامل برداشت مستقیم از بناها و مطالعات کتابخانه ای پس از ارائه تعاریف ستون و انواع آن با استفاده از برداشت های میدانی، فرم اجزای ستون و شکل تهرنگها و گونه شناسی و زیبایی شناسی اجزای ستون (پایه، قلمه و سرستون)، مورد دسته بندی و سپس تحلیل قرارگرفته است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که در شکل گیری اجزای ستون ها در بناهای عمومی بعد اسام و مساجد در ایران از فرم ها و احجام افلاطونی و یا ترکیبی از چند حجم افلاطونی استفاده شده است، به گونه ای که حتی در سرستون هایی که شکلی پیچیده و پرتزئینی دارند نیز این احجام استفاده شده است.