بررسی و تحلیل نقش طب یعت در معماری و شهرسازی اصفهان در دوره صفویه

شهرهای امروزی از جمله شهرهای اسلامی به دلایل مختلف از جمله افزایش جمعیت ، مدرنیزه شدن و رواج الگوهای شهرنشینی غربی ، به طور قابل ملاحظه ای دچار تغییر و تحول شده است . طرح این شهرها، با تقلید و تکرار ناقص الگوهای بیگانه از جهانبینی حاکم بر مغربزمین نشات گرفته اند. از اثرات این سنت گریزی ، نادیده گرفته شدن طبیعت به عنوان بستر و زمینه ساختار اصلی در شهرسازی و معماری است . این در حالی است که باور داریم انسان جزئی از طبیعت است و ارتباط نزدیکش با طبیعت ، باعث ادامه حیات و دوام زندگی او خواهد بود. این ارتباط ارزشمند، در تعالیم دین اسلام نیز مورد تاکید قرار گرفته است . لذا تفکری مجدد، در چگونگی زندگی گذشتگان در خانه های با حیاطهایی دلگشا و مصفا، باغهایی پر از گل و گیاه همراه با درختان سر به فلک کشیده و همچنین تدابیر دیگری در مساجد و دیگر بناها لازم می نماید. در این مقاله ضمن بیان جایگاه طبیعت در اسلام، نوع حضور طبیعت در اصفهان دوره صفویه به عنوان یکی از شهرهای بزرگ اسلامی و نقش هایی که طبیعت در معماری بناهای این شهر داشته (نقش معنایی ، کالبدی و اجتماعی )، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است . بر اساس یافته های تحقیق ، نقش کالبدی ، پشتوانه نقش معنایی و اجتماعی طبیعت بوده و رابطه ای همه جانبه ، پایدار، متداوم و کارآمد را بین طبیعت و معماری بوجود آورده است . همچنین توجه به پیشینه دینی و فرهنگ غنی ایران اسلامی و جلوگیری از فراموش شدن آنها و در ادامه شناسایی و تحلیل عناصر خاص این پیشینه با توجه به انسان و نیازهای فطری او در ارتباط با نیاز انسان به طبیعت ، راهکاری در جهت آشتی و ایجاد ارتباطی مناسب بین انسان،طبیعت و معماری است . روش تحقیق بکار گرفته شده در این مقاله از نوع توصیفی - تحلیلی است و مطالب این نوشتار پس از مطالعات میدانی و با بررسی منابع اسنادی و کتابخانه ای به رشته تحریر درآمده است .