تجسم جامعه شناختی و نقش روایتگری در مکتب نقاشی قهوه خانه به عنوان رسانه ی دیداری و شنیداری

مقاله حاضر به مطالعه و بررسی فضای حاکم ناشی از نقاشیهای پرمعنای مکتب قهوه خانه میپردازد. این نقاشیها، که به دست نقاشان مکتب نادیده و در محیط عامیانه قهوه خانه ها خلق شده اند، بازتابی هنری از شرایط سیاسی-اجتماعی دشوار دوران انقلاب مشروطه در آخرین دوران حکومت قاجار به شمار میروند . موضوعات این آثار هنری، بهطور معمول شامل روایتهای رزمی، حماسی و بزمی است که با زیربنای فرهنگ ی و مذهبی شیعه و روح ظلم ستیزی جامعه آن زمان عجین شده است. قهوه خانه ها، که به عنوان کانون تبادل خبرها و دیدگاههای اجتماعی-سیاسی شناخته میشدند، نقش مهمی در انعکاس این فرهنگ هنری داشته و به نوعی نقطه تجمع و بیداری اجتماعی محسوب میشوند. نقالان و راویان، تحت تاثیر جریانات جامعه، در روایت نقاشیهای خود از این فضا الهام میگرفتند .این پژوهش، ضمن بررسی چارچوبهای فرهنگ ی و شیوههای روایتگری مکتب قهوه خانه، به ویژه در اشاعه ی روحیه ی بیداری و حرکتهای اجتماعی و مذهبی م یپردازد. همچنین تلاش میکند تا نحوهی تعامل و همراهی میان نقاشی، مکتب، مکان، زبان، و تصویر را به عنوان ابزارهای کلیدی هنر در رسانه ی آن دوره مورد واکاوی قرار دهد، و این که چگونه این عوامل، در توانمندسازی جامعه و ترویج آگاهی سیاسی و اجتماعی موثر واقع شده اند. به عبارت دیگر، این مقاله رویکردی تحلیلی نسبت به نقش نقاشیهای مکتب قهوه خانه ای در پیشبرد عدالت خواهی و بیداری اجتماعی در زمانهای مینگرد که هنر در محل قهوه خانه ها، از صرف یک فعالیت سرگرم کننده فراتر رفته و به عامل ی مهم در جریانسازی و پویایی اجتماعی تبدیل میشود.