بررسی و تحلیل گونه شناسی سفالینه های نقش کنده در گلابه (اسگرافیاتو) دشت همدان

یکی از جنبه های اصلی در شناخت فرهنگ های گذشته ، مطالعه و تحلیل آثار سفالی محوطه های باستانی است . از این رو بررسی دقیق این دسته از آثار نقش مهمی در روشن شدن وضعیت اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی مراکز فرهنگی داشته است . در بررسی باستانشناسی محوطه های استقراری دوره اسلامی دشت همدان در سال ۱۳۹۹، طیف وسیعی از قطعات سفالی موسوم به اسگرافیاتو با ویژگی های فنی و هنری مختلف به دست آمد که مطالعه این دسته از آثار را بیش از پیش مورد توجه نگارندگان قرار داد. با توجه به تاثیرپذیری فرهنگ های سفالگری حوزه جغرافیایی فرهنگی همدان از مناطق بزرگ سفالگری دوره اسلامی ، در این پژوهش سعی شده است به پرسش هایی همچون: ۱ سفالهای نقش کنده در گلابه مورد مطالعه از چه ویژگی های فنی برخوردارند؟ ۲ سبک هنری نمونه های مورد مطالعه با کدام الگوهای هنری شناخته شده این گونه سفالی ، در سایر مراکز فرهنگی قابل مقایسه است ؟ پاسخ داده شود. هدف اصلی این نگارش شناسایی ویژگی های هنری و فنی سفال نقش کنده در گلابه مکشوفه از دشت همدان است که این فرآیند از طریق مطالعه دادههای باستانشناختی حاصل از بررسی های نوین صورت گرفته است . در انجام پژوهش حاضر، روش تحقیق توصیفی تحلیلی و گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی و تطبیق میدانی یافته های این حوزه با سایر مناطق صورت گرفته است . نتایج پژوهش نشان می دهد که سفال نقش کندهدر گلابه ، رایج ترین گونه سفالی سدههای ۷ ۴ ه.ق . جغرافیای همدان بوده است . از نظر شکل ، مضامین نقوش (همچون دوایر مارپیچی و خطوط زیگزاگی و هاشوری در بخش لبه ظروف) و روشهای لعابدهی از تنوع قابل توجه ای برخوردار بوده و دارای وجوه اشتراک فنی و هنری با سفالهای دیگر مناطق هم عصر به ویژه حوزه جغرافیایی فرهنگی غرب و شمال غرب ایران است .