حاشیه نشینی و بافتهای فرسوده شهری “چالش ها و فرصت ها“

حاشیه نشینی گونه ای ازشهرنشینی همراه با ترکیبی ازمشکلات حاد و پیچیده است که صورت بحرانی آن می تواند موجب شکل گیری انواع آسیبهای اجتماعی ،فرهنگی ،زیست محیطی و امنیتی شود. این مفهوم عموما درمعنایی کالبدی ، به معنای اسکان غیررسمی دربافت جغرافیایی حاشیه شهرها، به کارگرفته شده است .بافت های فرسوده نیز نوعی بیماری درساختار مناطق شهری محسوب می شوند و عوامل زیادی درآنها دخیل اندکه از آن میان می توان به عدم پیروی از یک برنامه منسجم ،عوامل کالبدی ،عملکردی ،زیست محیطی ، اقتصادی ، اجتماعی ،فرهنگی و ... اشاره کرد. تاثیر مخرب هر یک از عوامل فوق الذکرسبب کاهش ارزشهای کمی و کیفی محیط زیست درمحدودهایی ازشهر می گرددوبانزول ارزشهای سکونتی - عملکردی دراین قبیل محدوده ها، امر بهسازی و نوسازی متوقف می گردد و فرسودگی و ناکارآمدی برآنها مستولی می گردد. بدین ترتیب بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری بازتابی ازتاثیر عوامل مخرب می باشندکه برای برخی ازساکنین غیرقابل سکونت و باعث گریزآنان از این مناطق می گردد.گذشته ازقیمتی بودن فرصت احیای این بافت ها،درحال حاضر بیشتر از اینکه بافت های فرسوده نیاز به احیاء و بازسازی داشته باشند،بخش نابسامان مسکن به این بافتها به عنوان پتانسیلی برای جبران کمبود مسکن نیازمند است نتایجی که این پژوهش بدان دست پیداکرده است این است که درحال حاضروتازمان اتخاذسیاست های روشن ،عملی و مطمئن ،مشکل اساسی مواجهه با مسئله بافتهای فرسوده شهری ،مشکل تصمیم گیری و برنامه ریزی درابعادکلان و خرد است . مسائل طراحی شهری و معماری و چگونگی سامان دادن به فضای شهری در بافت فرسوده دراولویت بعدی قراردارد. لذارفع نابسامانی های موجود و ارتقای کیفی و کمی شرائط زیست محیطی ،مستلزم برنامه ریزی و تهیه وتدوین و ساماندهی توسعه پایدارشهری و بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده و اجرا و نظارت صحیح این برنامه ها دراین مناطق توسط مسئولین تصمیم گیر و تصمیم ساز و استفاده بهینه از مشارکت مردمی است .