امکان سنجی تحقق توسعه شهر سالم با رویکرد کاهش کربن (مطالعه موردی : شهر ارومیه )

امروزه بیشتر کشورهای جهان به ویژه کشورهای درحال توسعه با پدیده ی شهر نشینی گسترده مواجه هستند که این روند پیامدهای زیست محیطی و آسیب های اجتماعی و فرهنگی بدنبال داشته و بطور کلی بر سلامت شهروندان تاثیرگذار بوده است . در گذشته شهرها به دلیل کوچکی و فشردگی تاثیر چندانی بر آلودگی نداشتند. امروزه محدودیت منابع و نیز رشد روزافزون جمعیت و تغییر الگوهای مصرف ماده و انرژی موجب شده فشار وارد شده به محیط زیست و منابع طبیعی هر روز افزایش یابد. بعضی کشورها با برنامه ریزی مناسب و به کارگیری فناوری های پیشرفته روز، بر این مشکلات فائق آمده اند و بعضی دیگر با مشکلات عدیده زیست محیطی مواجه شده اند. بنابراین برنامه ی شهرهای سالم یکی از مهمترین برنامه های اجرایی سازمان جهانی بهداشت جهت ارتقاء سلامت شهرنشینان با تاکید بر مشارکت اجتماعی شهروندان و همکاری و هماهنگی سازمانها و ارگانهای موجود در شهر بشمار می رود. بر همین اساس، پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی تحقق توسعه شهر سالم با رویکرد کاهش کربن در شهر ارومیه به نگارش درآمده است . روش جمع آوری داده ها به صورت پیمایشی با استفاده از ابزار پرسشنامه بوده است . جامعه آماری پژوهش نیز شهروندان شهر ارومیه بوده و برای تدوین استراتژیهای توسعه نیز از خبرگان و متخصصان بهره گرفته شده است . برای تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه ها از نرم افزار SPSS و فرایند تحلیل شبکه مدل ANP استفاده شده است . نتایج پژوهش نشان می دهد که هر چهار شاخص تحقیق در وضعیت نامناسبی قرار دارند. به گونه ای که شاخص مصرف انرژی امتیاز ۴/۲، ضوابط ومقررات سازمانی ۱۸/۲، طراحی منظر شهری ۶۴/۲ و خلاقیت در کاهش کربن و ایجاد شهر سالم ۴۳/۲ می باشد. نتایج تحلیل داده ها در فرایند تحلیل شبکه در رابطه با تاثیر استراتژی کاهش کربن در ایجاد شهر سالم در ارومیه ، نشان می دهد راهبرد ”تاکید بر حمل و نقل و کاربری جهت کاهش مصرف انرژی از طریق ارائه طرح های از قبیل اختلاط کاربری وپیاده محور کردن رفت و آمد و...” با امتیاز نرمال ۳۳۱۷۶/۰ به عنوان راهبرد اصلی کاهش کربن و ایجاد زیرساخت های شهر سالم در ارومیه انتخاب شده است . همچنین ، راهبرد زمینه سازی جهت ارائه طرح های خلاقانه از طرف متخصصین وگروه های مردمی در ابعاد مختلف (اجتماعی ، اقتصادی ، کالبدی ، زیست محیطی و...) در راستای کاهش تولید کربن و ایجاد شهر سالم با امتیاز نرمال ۲۶۶۲۴/۰ به عنوان اصول پایه کاهش کربن در شهر ارومیه به عنوان راهبرد جایگزین انتخاب گردیده است . راهبردهای ارائه قوانین و مقررات الزام آور در جهت کاهش مصرف سوخت های فسیلی و رعایت استاندارها در جهت کاهش آلودگی ها، واقع گرایی بیشتر طرح کاهش کربن شهری با دخالت دادن مستقیم شهروندان و مشارکت همگانی از طریق آموزش جهت کاهش تولید کربن و دستیابی به شهر سالم ، تهیه طرح های شهری جهت کاهش تولید کربن و ایجاد شهر سالم از طریق برنامه ریزی بر روی ایجاد فضاهای سبز طبیعی و مصنوعی و بهره گیری از تجربه های موفق جهانی و تلفیق آن با ایده های بومی جهت کاهش کربن و ایجاد شهر سالم به ترتیب با امتیازهای نرمال ۱۸۱۸۴/۰، ۱۱۳۱۵/۰، ۰۶۷۳۸/۰ و ۰۳۹۶۳/۰ در رتبه های بعدی قرار گرفته اند.