تحلیل و بررسی تطب یقی فرایند برنامه ریزی کاربری زمین در طرحهای جامع شهری با نقش های متفاوت (مطالعه موردی : شهرهای اراک و بندر انزلی )

برنامه ریزی کاربری زمین به عنوان کلیدی ترین بخش از برنامه ریزی شهری نقش بسیار مهمی در روند توسعه شهرها دارد. کاربری زمین ، یکی از موضوعات بسیار حساس در توسعه کالبدی شهرها تلقی می شود که به صورت مستقیم بر کیفیت زیست شهروندان تاثیر می گذارد . از طرفی اقدامات و سیاست های عمومی مطرح شده در طرحهای جامع شهری در پیادهسازی و کنترل کاربری های گوناگون نقش دارند. این برنامه ریزی ها باید متناسب با ویژگی ها و نقش منحصر به فرد هر شهر انجام شود تا تحقق پذیری طرح با کم ترین مشکلات صورت گیرد. از این رو توجه به ابعاد اقتصادی ، زیست محیطی ، اجتماعی و سیاسی در هر شهر موضوعیت می یابد. هدف این پژوهش از نوع کاربردی - توسعه ای است و با روششناسی توصیفی - تحلیلی مطابق با تکنیک تحلیل محتوا، فرایند برنامه ریزی کاربری زمین در آخرین طرحهای جامع شهرهای اراک و بندر انزلی را مورد واکاوی و تحلیل قرار می دهد. بررسی ها حاکی از آن است که طرح جامع شهر اراک با نقص های فراوان در بخش شناخت کالبدی و اجتماعی ، در زمینه برنامه ریزی کاربری زمین با توجه به نقش شهر چندان موفق عمل نکرده و به ویژگی های محیطی شهر، سازگاری کاربری ها و تع یین سرانه ها با توجه به ظرفیت شهر توجه قابل ملاحظه ای نداشته است . اما طرح جامع شهر انزلی شناخت مطلوبی در بخش های مختلف نسبت به شهر داشته و در راستای تقویت نقش شهر با توجه به فرهنگ مردم و بستر طبیعی به ارائه طرح در بخش هایی نظیر کاربری زمین و سرانه و سطوح پرداخته است . به نظر می رسد که استانداردهای کلی مورد نظر در سطح کشور نمی تواند پایه مناسبی برای برآورد نیازهای همه ی شهرها و برنامه ریزی برای آنها باشد؛ چرا که با توجه به شرایط خاص هر شهر، اهمیت هر کدام از معیارها و شاخص ها می تواند تغییر کند. بنابراین لحاظ کردن این امر در برنامه ریزی کاربری زمین حیاتی است تا در فرایند اجرایی نیز نتایج قابل اتکایی حاصل گردد.